معنی کلمه شهید جاوید در دانشنامه اسلامی
مؤلف نتیجه تـحقیق هـفت ساله خویش را در سال 1347 ش، منتشر سـاخت و تـفسیر دیـگری از علت قیام امام به دست داد.
کتاب از مقدمه و متن در پنج بخش تشکیل شده است. در پایان کتاب جوابیه ای به کتاب «شهید آگاه» تألیف آیت الله صافی گلپایگانی ، آمده است.
مؤلف در آغاز کتاب با برحذر داشتن خوانندگان از هرگونه پیـش داوری، در پی تـفسیری تـازه از قیام سیدالشهداء برآمده، به تشریح دیدگاه های مختلف درباره قیام امام پرداخته و مـشخص سـاخته که در این باره دو دیدگاه افراطی وجود دارد: یکی دیدگاهی که از سوی برخی از اهـل سـنت مطرح می شود و طبق آن ادعا می شود که قیام امام، قیامی نارس و نسنجیده بود و امـام در مـحاسبات خود به خطا رفت. دیدگاه دیگر که از سـوی عـده ای از نـویسندگان شیعی بیان شده، گویای آن است که قیام امـام تـابع محاسبات رایج و عقلایی نبود، بلکه حضرت به پیروی از فرمانی غیبی دست به قیام زد و کسی در این بـاره حـق چون و چرا و کندوکاو نـدارد. ایشان این دو نظر را نپذیرفته و طی این کتاب کـوشیده بـا تحلیل نصوص تاریخی و خدشه وارد ساختن به برخی مفروضات رایج، نظر بدیلی پیش کشد؛ ازاین رو، با طرح مقدماتی بـه ایـن نتیجه می رسد که پس از مرگ مـعاویه بستری برای تشکیل حکومت اسـلامی فـراهم شده بود و در این هنگام امـام احساس مـسئولیت بیشتری کرد و بر خود لازم دانست که برای زنده کردن اسلام اقدام کند و با تـشکیل حـکومت نیرومندی، وضع موجود را تغییر دهد و اسلام و مـسلمانان را از چـنگال سـتمگران برهاند .
بخش اول کتاب به علل و عوامل قیام امام اختصاص یافته است که حاوی سه موضوع است:
سپس عوامل قیام امام از دو ناحیه دستگاه حکومت و حسین بن علی(ع) مورد بررسی قرار گرفته است.
[ویکی شیعه] شهید جاوید (کتاب). شهید جاوید کتابی درباره قیام امام حسین(ع) و واقعه عاشورا اثر نعمت الله صالحی نجف آبادی. این کتاب تفسیری متفاوت از تفسیر غالب درباره علت قیام امام حسین(ع) به دست داده است. در حالی که تفسیر غالب درباره انگیزه قیام سیدالشهدا، شهادت طلبی بوده، صالحی نجف آبادی در شهید جاوید مدعی شده است که امام حسین نه به قصد شهادت بلکه به قصد تشکیل حکومت قیام کرد، ولی به دلایلی این مقصود حاصل نشد و ایشان به شهادت رسید.
کتاب، موجی از مخالفت های علمی و غیر آن در میان علمای شیعه برپا کرد که آثار آن همچنان پس از گذشت حدود نیم قرن از تألیف پابرجاست. شهید جاوید و حواشی پیرامون آن در ادبیات سال های قبل و بعد از انقلاب اسلامی ایران، حضور پررنگ و تأثیرگذاری داشته است.
نعمت الله صالحی نجف آبادی(۱۳۰۲ـ۱۳۸۵ش.) تاریخ پژوه و فقیه شیعی، از شاگردان آیت الله بروجردی است. گفته اند که وی در روش ها و رویکردهای پژوهش های اسلامی در حوزه های دینی اثرگذار بوده است. او در فقه پژوهی و اجتهاد، توجه به مبانی کلامی و اخلاقی شریعت اسلام را بسیار مهم می شمرد و نظراتی خاص نیز درباره اهمیت دلایل عقلی و نقلی معتبر در اجتهاد و نیز بی اعتباری احکامی داشت که صرفا با اجماع صادر شده اند. صالحی در تاریخ پژوهی، بازخوانی تاریخ اسلام را لازم می شمرد و از تأثیر آن در کشف حقایق شریعت سخن می گفت و به همین جهت سال ها در تاریخ و علم رجال مطالعه کرد و به تبحر رسید. وی نظراتی خاص نیز درباره برخی موضوعات مرتبط با امامت شیعه از جمله علم امام داشت. نظرات صالحی نجف آبادی، مخالفت هایی را در حوزه های علمیه شیعه با او برانگیخت.