شاه سلطان حسین
جملاتی از کاربرد کلمه شاه سلطان حسین
افشار قاسملو خاندانی از تیرهٔ قاسملو ایل افشار بودند که از دوره شاه سلطان حسین تا اواخر سلطنت فتحعلی‌شاه، حکومت ارومیه را در دست داشتند. معروفترین شخصیت این خانواده امام‌قلی‌خان بیگلربیگی است که نوادگان او در دوران معاصر بیش از هشتادهزار خانواده هستند.
ایران صفوی یا شاهنشاهی صفوی، یکی از شاهنشاهی‌ها در ایران پس از اسلام بود که از سال ۱۵۰۱ تا ۱۷۳۶ میلادی به دست دودمان صفوی فرمانروایی می‌شد. از امپراتوری صفوی اغلب به عنوان آغاز تاریخ مدرن ایران یاد می‌شود. تغییر مذهب ایرانیان از سنی به شیعه در این دوره به وقوع پیوست. حکومت صفویه در سال ۱۵۰۱ میلادی به لطف حمایت‌های نظامی قزلباشان و توسط شاه اسماعیل یکم و بر مبنای بینش و ایدئولوژی شیعی صفوی در تبریز بنیان گذاشته شد و آخرین شاه صفوی، شاه سلطان حسین در سال ۱۷۲۲ از افغان‌ها شکست خورد و خود را تسلیم آنان کرد تا اینکه این سلسله در سال ۱۷۳۶ توسط نادرشاه افشار از میان رفت.
ساخت این بازار از سال ۱۱۱۶ هجری قمری آغاز شد و در سال ۱۱۱۸ پایان یافت. این بنا در آن زمان با عنوان بازار کاروانسرای مادر شاه همراه خود کاروانسرای مادر شاه (هتل عباسی امروزی)، دو موقوفه مدرسه شاه سلطان حسین (مدرسه چهارباغ امروزی) بوده‌اند. این بازار در سال ۱۳۴۵ هجری شمسی از طرف اداره اوقاف کل اصفهان بازسازی شد.
تسلیم‌بودن دربرابر تقدیر و سرنوشت، به حدی رواج یافت که مقابله با حوادث و بلایا به نوعی مقابله با خواست خداوند تلقی می‌شد. ضیافت شاه سلطان حسین در عمارت چهل‌ستون یکی از نمونه‌های بارز تقدیرگرایی در این دوره است: «زمانی که مشغول صرف شام بودند، یکی از ستون‌های عمارت آتش گرفته و حتی به قسمتی از سقف هم سرایت کرد. در این موقعیت شاه به کسی اجازهٔ خاموش‌نمودن آتش را نداد. توجیه شاه از ممانعتش این بود که چون اراده و مشیت خداوند به این تعلق بگیرد که این تالار بسوزد، نباید برخاست خداوند پیشی گرفت»
میرزا سیدمحمد (سلطان سلیمان) خواهرزاده شاه شاه سلطان حسین آخرین پادشاه صفویه است. در زمان نادرشاه افشار، تولیت آستان قدس رضوی به او واگذار شد. (سیدمحمد با رضاقلی‌میرزا پسر بزرگ نادر هر دو از جانب مادر نسبت نزدیک با شاه سلطان حسین صفوی دارند) وی در هنگام سلطنت نادرشاه افشار، تظاهر می‌کرد که مردی ساده و گوشه نشین است که زندگی خود را به تحصیل عمل به شرع مصروف داشته است و از رفت و آمد و گفتگو با مردم می‌هراسد.
در این زمان به دستور اشرف، شاه سلطان حسین -که خطری برای سلطنتش محسوب می‌شد و در کاخی تحت نظر بود- کشته شد. سپس اشرف شاه خودش فرماندهی سپاه ایران را علیه قشون عثمانی بر عهده گرفت. در این جنگ، لشکریان عثمانی شکست خوردند و بیش از دوازده هزار نیروی عثمانی کشته شدند؛ در ضمن، بیشتر سامان و لوازم قشون ترک بر جاماند و بقیه سپاهشان از میدان نبرد گریختند.