مادر موسی

و قالَتْ لِأُخْتِهِ مادر موسی گفت خواهر او را قُصِّیهِ. بر پی موسی ایست فَبَصُرَتْ بِهِ عَنْ جُنُبٍ ان خواهر موسی را از دور بدید وَ هُمْ لا یَشْعُرُونَ (۱۱) و ایشان نمی‌دانستند.

تا بود چون مادر موسی و هارون تاج دین بدسگال هر دو چون فرعون و چون قارون بود

شیر ده ای مادر موسی ورا واندر آب افکن میندیش از بلا

«إِذْ أَوْحَیْنا إِلی‌ أُمِّکَ ما یُوحی‌» وحی اینجا بمعنی الهامست. چنان که گفت: «وَ أَوْحی‌ رَبُّکَ إِلَی النَّحْلِ» ای الهمناها ما یلهم من الصواب حتّی فعلت ما فعلت. و روا باشد که بمعنی رؤیا بود، ای اریناها فی المنام «أَنِ اقْذِفِیهِ فِی التَّابُوتِ»، جایی دیگر گفت: «فَإِذا خِفْتِ عَلَیْهِ فَأَلْقِیهِ فِی الْیَمِّ». نام مادر موسی بو خاید است و از فرزندان لاوی بن یعقوب بود ویم نامی است نیل را علی الخصوص. اما قصه ولادت موسی بر شرط اختصار آنست که فرعون خوابی دید هائل، معبّران گفتند تعبیر این خواب آنست که در بنی اسرائیل کودکی پدید آید که بدست وی قاعده ملک تو خراب شود و نظام کار تو گسسته گردد، فرعون گفت تدبیر چیست؟ گفتند تدبیر آن است که هر کودک نرینه که در وجود آید از بنی اسرائیل آن را هلاک کنی. روزگاری بگذشت که اطفال ایشان را میکشتند و پیران و جوانان که بودند از دنیا می‌رفتند، پس سروران آل فرعون همه بهم آمدند گفتند، مهینان بنی اسرائیل نماندند و کهینان را میکشند، نه بس روزگار کسی از ایشان نماند و ما را مزدور و کارگر نباشد، و برنج آئیم، تدبیر آنست که یک سال کشیم و یک سال نه. پس تقدیر الهی چنان بود که هارون برادر موسی آن سال که نمی‌کشتند از مادر در وجود آمد و دیگر سال که می‌کشتند بموسی بارور گشت. چون زادن موسی نزدیک آمد زنی بود قابله و بر باروران زنان موکّل بود از جهت فرعون تا هر کودکی را که زادندی بفرعون گفتی و او را هلاک کردی، این قابله دوست مادر موسی بود، در وقت زادن او را بخواند و گفت: دوستی تو امروز بکار آید، ما را همی بینی که در چه حالیم، مرا یاری ده و ستر کن. چون موسی از مادر بوجود آمد قابله در وی نگریست نوری دید میان ذو چشم وی، شیفته آن نور و آن جمال وی گشت گفت: ای فلانه تا این ساعت بر آن بودم که فرزندت در دست فرعون نهم تا او را بکشد، اکنون از آن نیّت بگشتم، که این فرزند چشم و چراغ منست، میوه دل و جان منست.

چنان کز هاتف غیب آمد از فرعونیان پنهان بگوش مادر موسی ندای فاقذ فی فی الیم

وَ أَصْبَحَ فُؤادُ أُمِّ مُوسی‌ فارِغاً و دل مادر موسی بهمه‌ئی با اندوه موسی پرداخت إِنْ کادَتْ لَتُبْدِی بِهِ تا آن گه که کامستید که در گریستن و زاریدن موسی را نام برید و باز خوانید لَوْ لا أَنْ رَبَطْنا عَلی‌ قَلْبِها اگر نه آن بودی که ما دل‌ او محکم کردیم لِتَکُونَ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ (۱۰) تا بگرود او.

کای مادر موسی معانی فارغ شو و «فاقذ فیه فی‌الیم»