معنی کلمه لوطا در دانشنامه اسلامی
ریشه کلمه:
لوط (۲۷ بار)
«علیه السلام» نام مبارکش 27 بار در قرآن مجید ذکر شده است تورات فعلی نیز حال او را نقل کرده است ولی به آن حضرت اهانت نموده است چنانکه در «تورات» گذشت. او پیامبری صاحب فضیلت بود . خداوند به وی علم و حکمت عنایت کرده بود . . . *** طبرسی ذیل آیه . از ابن عباس و ابن زید و جمهور مفسّران نقل کرده که لوط پسر خواهر ابراهیم «علیه السلام» بود در تورات سفر تکوین باب 14. گفته شده: لوط برادرزاده ابراهیم بود. طبرسی ذیل آیه 86 انعام آن را پذیرفته است. از این آیه ظاهر میشود که موقع بعثت ابراهیم «علیه السلام» در بابل هنوز لوط به پیامبری نرسیده بود و آن وقت به آن حضرت ایمان آورده است و از آیه «وَ نَجَّیْناهُ وَ لُوطاً اِلَی الْاَرْضِ الَّتی بارَکْنا فیها لِلْعالَمینَ» روشن میشود که آن حضرت با ابراهیم علیهماالسلام از بابل خارج شده و به فلسطین هجرت کرده است. علی هذا بعثت لوط در فلسطین واقع شده و او در محیط زندگی خویش با آنکه ابراهیم «علیه السلام» نبوّت داشت بر قوم خویش مبعوث گردیده است و در «اخ» گفته شده با آنکه اهل بابل بود چرا در آیه . برادر قوم خویش خوانده شده است؟ *** از آیات به دست میآید که در محلّ بعثت حتی یکنفر هم به او ایمان نیاورده و زنش نیز از جمله غیر مؤمنین بود که با خود نبرد و مورد عذاب واقع گردید . مراد از «اهل» که نجات یافتند ظاهراً دو نفر دخترش بودند که با پدرشان از آنجا بیرون شدند. در آنجا فقط یک خانه بود که اهلش مسلمان بودند آن هم خانه لوط به استثناء زنش. . شهری که چند نفر خداشناس در آن باشند و آنها هم از آن بیرون روند نزول عذاب بر آن حتمی است. *** از لفظ مؤتفکات در آیه . و در . که درباره قوم لوط است به دست میآید که در عذاب قوم وی چندین شهر ویران شده است. چنانکه گفتهاند و در تورات سفر تکوین باب 13. هست که محلّ سکونت لوط شهر سدوم بود و او بر آن شهر و شهرهای اطراف که گفتهاند مجموعاً چهار شهر بودند مبعوث شده بود و آنها عبارتند از: سدوم، عموره، صوغر و صبوییم. و در آیه . ظاهراً نظر به سدوم محلّ سکونت لوط است یعنی خدا شهر زیر و روشونده را هلاک کرد. *** اهالی شهرهای مزبور ظاهراً بتپرست بودهاند گرچه در قرآن آیه صریحی در این باره نیافتم. از شنیعترین اعمال آنها عمل لواط بود و اوّلین قومی بودند که این عمل در میان آنها شایع شد چنانکه لوط به آنها میگفت: . و چنان عادت و سنّت قومی شده بود که حتی در مجالس پیش روی مردم آن را انجام میدادند لوط «علیه السلام» به آنها میگفت: . *** خداوند لوط را بر آنها مبعوث کرد، او آنها را به تقوی و طریق فطرت دعوت نمود ولی حاضر به شنیدن کلام حق نشدند و او را تهدید کردند که در صورت ادامه این سخنان از شهرشان بیرونش خواهند کرد . و در کلام دیگر گفتند: لوط و خانوادهاش را از شهر خودتان بیرون کنید که از اینکار پاکی میجویند (.) *** سرانجام خداوند ملائکهای به هلاک آنها مأمور فرمود آنها ابتدا پیش ابراهیم «علیه السلام» آمده و جریان را به استحضار وی رساندند. ابراهیم با آنها به مجادله پرداخت به امید آنکه منصرفشان کند و گفت: لوط در میان آنهاست، ملائکه گفتند میدانیم، لوط و خانوادهاش را خارج خواهیم ساخت مگر زنش را که از ماندگان است () () بالاخره خطاب آمد . آنگاه فرشتگان به محلّ لوط «علیه السلام» آمدند لوط از دیدن آنها (که نمیدانست فرشتهاند) غمگین شد و گفت امروز روز سختی است (که میترسید قومش به میهمانان نظر سوئی داشته باشند) قوم چون از ماجرای میهمانان با خبر شدند به خانه لوط رو کردند (تا مگر جوانان را از دست لوط گرفته و عمل منافی عفت به جا آورند) لوط چون هجوم آنها را مشاهده کرد گفت: ای قوم اینک دختران من که تزویج آنها بر شما حلال است آنها را تزویج کنید از خدا بترسید مرا درباره میهمانانم رسوا نکنید، آیا مرد کاملی در میان شما نیست؟! گفتند: میدانی که حقی در دختران تو نداریم و مراد ما را از این هجوم میدانی، فرمود: ای کاش در مقابل شما نیروئی داشتم و یا به عشیره و خانوادهای تکیه میکردم. دراین هنگام فرشتگان به سخن درآمده و گفتند: ای لوط ما فرستادگان پروردگار تو هستیم اینها هرگز به تو نرسند در پاسی از شب خود با خانوادهات به جز زنت که عذاب او را خواهد گرفت از اینجا بروید و کسی به پشت سر نگاه نکند هنگام صبح عذاب اینها را فرا خواهد گرفت لوط و دخترانش از آنجا خارج شدند و تا وقت صبح از محیط عذاب گذشتند، موقع صبح انتقام خدائی شروع گردید، و دیار آنها زیر و رو شد و سنگهائی بر آنها باریدن گرفت . درباره اینکه لوط «علیه السلام» دختران خویش را بر آنها عرضه کرد شکّی نیست در سوره هود آمده که به آنها فرمود «هؤُلاءِ بَناتی هُنَّ اَطْهَرُ لَکُمْ». و . قطعاً مراد آن حضرت زنا نبوده است غیر ممکن است پیامبر خدا آنها را در مقابل لواط به زنا بخواند بلکه منظورش یقیناً ازدواج شرعی بود که در شریعتش ازدواج با کفّار جایز بود و زنش نیز از کفّار بود چنانکه در صدر اسلام رسول خدا «صلی اللَّه علیه و آله» دخترش را با ابیالعاص بن ربیع که هنوز اسلام نیاورده بود تزویج فرمود سپس نسخ شد. ولی درباره اینکه دختران لوط چند نفر بیش نبودند چطور به همه آنها ازدواجشان را عرضه کرد درست نمیدانیم در مجمع فرموده آنها دو نفر رئیس داشتند خواست که دخترانش زعوراء و ریتاءرا آن دو تزویج کنند. نگارنده گوید اگر این وجه اثبات شود وجه خوبی است، به قول بعضی مرادش زنان امّت بود که پیامبر پدر امّت خویش است ولی جمله «لَقَدْ عَلِمْتَ مالَنا فی بَناتِکَ مِنْ حَقٍّ» این قول را ردّ میکند. اگر مراد لوط زنان امّت بود دیگر به این وجه وجهی نبود.