لازستان

اپسیتس ( گرجی: ოფსიტე ) نامی است که دو بار توسط پروکوپیوس مورخ روم شرقی (بیزانس) قرن ششم در دِ بلیس خود ذکر شده است، در حالی که وقایع مربوط به جنگ لازستان (۵۴۱–۵۶۲) را که بین امپراتوری روم شرقی و ایران ساسانی بر سر دولت قفقاز از لازستان درگرفت.

در طی جنگ لازی ایزدگشنسپ و فریبرز نقشی مهم را در تسخیر لازستان ایفا کردند. در طی مذاکرات صلح برای پایان جنگ، ایزدگشنسپ نقش سخنران ساسانیان را بر عهده داشت و پیمان‌نامه‌ای با بیزانسی‌ها بست که به موجب آن بیزانسی‌ها خراج سنگینی از طلا پرداخت کردند.

در سال ۵۳۲ میلادی روم فرستادگانی را در کناره رود دجله نزد خسرو انوشیروان فرستاد و خسرو در برابر آن‌ها رومیانی را که به گروگانی گرفته بود، آزاد کرد. خسرو پذیرفت که ۵۵۰۰ پوند طلا از رومیان بگیرد و یک صلح جاویدان با آن‌ها به ثبت برساند. رومیان به این دلیل پول می‌پرداختند که دیگر از دژهای خود که در شهر دارا ساخته بودند دست نکشند و پولی هم بخاطر نگهداری از دروازه‌های قفقاز به ایران ندهند. در صلحی که بین طرفین بسته شد، روم پذیرفت که فرماندهٔ سپاهش باید مثل گذشته در قسطنطنیه بماند، نه در شهر دارا و همچنین براساس این قرارداد ایران توانست دو دژ جنگی خود یعنی فارانگیوم و بولوم را که در دست رومیان بود بازپس گیرد و دژهای خود را در لازستان به رومیان واگذار کند.

ایونی‌ها به هوش و جسارت مشهور بوده و خود را از نسل ایون فرزند کسوتوس می‌دانستند. آن‌ها در سواحل لازستان و دریای سیاه مهاجرنشین‌هایی تأسیس کردند. ایونیه کشوری قدیم در ساحل غربی آسیای صغیر در ساحل دریا، مابین خلیج‌های کنونی ازمیر و مندلیا مجاور «سارد» بوده‌است. یونانی‌های مهاجر، ساکن این محل بودند. شهرهای اصلی آن ملط، سامس، افسوس، کلوفون و کیوس است. ایونی‌ها مستعمرات بسیاری در دریای اژه و دریای سیاه به وجود آوردند. ایونیه در سدهٔ ششم پس از میلاد بزرگ‌ترین مرکز انتشار تمدن یونانی‌ها گردید. نام «یونان» که ایرانی‌ها به کشور یونان (هِلاس) دادند از نام همین مردم برگرفته شده‌است.