قولا

دل تو را خواه قولا واحدا تا تو خواهیش دو قولی سخن است

نظر نما بنگر صورت هیولا را به جای طوطی و طاوس بین قولا را

و روی عن ابن عمر قال: قام رسول اللَّه (ص) فی الناس فاثنی علی اللَّه بما هو اهله ثم ذکر الدجال فقال: «انی لانذرکموه و ما من نبیّ الا انذره قومه لقد انذر نوح قومه و لکنی ساقول لکم فیه قولا لم یقله نبیّ لقوم، تعلمون انه اعور و ان اللَّه لیس باعور مکتوب بین عینیه کافر یقرءوه کلّ مؤمن کاتب و غیر کاتب».

قال الحسن و قتادة: الکلم الطیب ذکر اللَّه و العمل الصالح اداء فرائضه فمن ذکر اللَّه و لم یود فرائضه ردّ قوله علی عمله. و فی الخبر: لیس الایمان بالتمنّی و لا بالتحلّی و لکن ما وقر فی القلب و صدّقه العمل فمن قال حسنا و عمل غیر صالح ردّ اللَّه علیه قوله و من قال حسنا و عمل صالحا رفعه العمل ذلک بانّ اللَّه یقول إِلَیْهِ یَصْعَدُ الْکَلِمُ الطَّیِّبُ وَ الْعَمَلُ الصَّالِحُ یَرْفَعُهُ‌ و دلیل هذا التأویل‌ قوله (ص): «لا یقبل اللَّه قولا الّا بعمل و لا یقبل قولا و عملا الّا بنیّة» و جاء فی الخبر: «طلب الجنّة بلا عمل ذنب من الذنوب» و قیل: «یرفعه» ای یجعله رفیعا ذا قدر و قیمة مثل ثوب رفیع و مرتفع و قیل: الهاء کنایة عن العمل و الرّفع من صفة اللَّه عز و جل، ای یرفعه اللَّه وَ الَّذِینَ یَمْکُرُونَ السَّیِّئاتِ لَهُمْ عَذابٌ شَدِیدٌ، قال ابو العالیة: یعنی الذین مکروا برسول اللَّه فی دار الندوة و قال الکلبی: یعملون السیئات فی الدّنیا و هم اهل الرّیاء و قال ابن عباس و مجاهد: هم اصحاب الزّنا. و قیل: نزلت فی المشرکین ابی جهل و ذویه «وَ مَکْرُ أُولئِکَ هُوَ یَبُورُ» ای یکسد و یفسد و یضمحل «کُلٌّ یَعْمَلُ عَلی‌ شاکِلَتِهِ» فللمکر النّیّی‌ء قوم أشقیاء و للکلم الطّیّب و العمل الصّالح قوم سعداء، یقال: رجل بور و قوم بور ای هلکی و البوار و الکساد، و فی الحدیث: «نعوذ باللّه من بوار الایم».