قالین

معنی کلمه قالین در لغت نامه دهخدا

قالین. ( اِ ) قالی. قالیچه. ( غیاث اللغات ) :
مرد ره را بوریا قالین بود
باز خشتش زیر سربالین بود.خواجه عبداﷲ انصاری ( کنزالسالکین ).

معنی کلمه قالین در فرهنگ فارسی

فرش پشمی کرکدار که از قدیم در ایران بافته می شد قسمی فرش پرزدار منقش و گرانبها : آنچه می باید که از آمل و طبرستان حاصل شود و آن را بوسهل اسمعیل حاصل گرداند : زرنیشابوری هزار هزار دینار و جامه های رومی و دیگر اجناس هزار تا و محفوری و قالی هزار دست ... توضیح ۱ قالی در دسته بندی هنرهای تصویری در رده منسوجات قرار دارد . عوامل تشکیل دهنده قالی عبارتند از : رنگ آمیزی و هماهنگی رنگها نقشه و نظم موزون نقشها و زمینه و بافت . توضیح ۲ قالی با الیاف حیوانی و نباتی تهیه می گردد . به عبارت دیگر مواد اصلی قالی پنبه یا کتان و پشم یا ابریشم است ... نخستین مرحله ایجاد قالی ریسندگی است و آن مرحله تهیه نخ برای بوجود آوردن تارها و پودهاست . پس از این مرحله مرحله کار بافندگی است و از اینجاست که دار نخهای رنگین نقشه و قالیباف پا در میان می گذارند . دار بر زمین استوار می گردد و نخهای رنگین بدان آویزان می شوند و قالی باف در پای آن می نشیند و نقشه را پیش روی خود می گذارد و قالی را می بافد . یا قالی باغی . نوعی قالی است که نقش آن پر گل و گیاه است . این نوع در مغرب ایران بیشتر بافته می شود . یا قالی شکاری . در نقش آن از مناظر شکار استفاده می شود . این نوع قالی از اواخر قرن شانزدهم م . تقریبا مقارن با زمان سلطنت شاه تهماسب تحت تاثیر مینیاتور بوجود آمده . در این نوع انواع پرندگان و حیوانات شکاری با شکارچی پیاده یا سواره که تیر و کمان یا بازی در دست دارد دیده می شود . قالی شکاری در زمان شاه عباس تکمیل شد و در این زمان نقشهای آن در نهایت درجه مسبک گردید . از معروفترین و بهترین نمونه های قالی شکاری قالیی است که متعلق به امپراتوری اتریش بود و آن نیز در زمان صفویه بافته شده است . یا قالی گلدانی . نوعی قالی که در وسط آن طرح گلدانی است و گلها بی آنکه سر بدر آورند حول و حوش گلدان را پر می کنند از قرن ۱۸ م این نوع طرح بسادگی و خشونت گراییده و معمولا مانند طرحهای کاشی جزئیات تزیینی خود را از دست داده است نوع مزبور معمولا در شمال غربی ایران بافته شده است . یا قالی لهستانی . تار و پود این نوع قالی از پشم بسیار نازک ابریشم زرین و سیمین است . سیاحان قرن ۱۷ م . در آثار خود از قالیهایی که با گلابتون زرین و سیمین بافته شده اند نام می برند و می نویسند که در کاخهایی پذیرایی شده اند که با فرشها مشرف بوده است و بر پشتی هایی تکیه زده اند که از قالیها بسی نفیس تر بوده متاسفانه این نوع قالیها بمرور زمان رنگ خود را می بازد . بدیهی است قالیهای مزبور نرم تر از قالیهایی که با پشم بافته می شوند هستند . قالیهای لهستانی را در گذشته به دستور شاهان برای اهدائ بسلاطین خارجی می بافته اند و به همین دلیل است که این گونه فرشهای ابریشمی و زربفت را غالبا در موزه های سلطنتی اروپا می بینیم نمونه ای از این قالی هم اکنون در موزه ویکتوریا آلبرت انگلستان وجود دارد . این نوع قالیها را از آن جهت لهستانی می گویند که در گذشته تصور می کردند قالیهای مزبور بوسیله بافندگان ایرانی در لهستان بافته میشوند . یا قالی میر . نقشه آن بوته هایی ترمه یی است . این بوته ها متن قالی را فرا گرفته و از جهت شباهت باسم گلابی و بادامی معروف است . حاسیه آن نقشه ای از خطوط راه راه است . دو نقش مو دارد . این نوع قالیها در سربند بافته شده .

جملاتی از کاربرد کلمه قالین

قالین آقچه و شعر مشهور آن تحت مطلع (بیا بریم آقچه قالین ببافیم تخته، تخته) بر اصالت و قدامت این صنعت دلالت می‌کند. این نوع قالین، ارزش بیشتر دارد و در کنار سایر قالین‌ها به خارج نیز صادر می‌شود.
دل بخود راهی نداد اندیشه را شیر قالین کرد شیر بیشه را
مرد ره را بوریا قالین بود زانکه خشتش عاقبت بالین بود
خانه این قوم را چون مسجد آدینه دان زینت قالین شأن پیش ایوان است و بس
مشغولیت مردم اناردره بیشتر در امر زراعت و مالداری به‌خصوص باغ‌داری انار و بافت انواع منسوجات اعم از لباس، گلیم و قالین و ساخت انواع کفش‌ها و غیره می‌باشد. اقلام صادراتی این ولسوالی را انواع میوه‌جات خصوصاً رب انار و انوع نخ‌های پشمی پنبه تشکیل می‌دهد. هم چنین تجارت و معامله در داخل و خارج مملکت از آن عادت دیرینهٔ این مردم بوده‌است.
گر توانی به بوریا سازی نتوان دید نقش قالین را
ولایت بلخ از بابت تولید قالین مقام ویژه در سطح کشور دارد. این صنعت علاوه در مرکز ولایت در ولسوالی‌های کلدار و شورتپه بسیار خوب رشد کرده‌است. در ولایت بلخ درحدود ۱۰۶ شرکت مصروف قالین بافی و تجارت قالین است و درحدود ۲۰٬۰۰۰ باشندهٔ این ولایت نیازهای زندگی خود از طریق قالین‌بافی برآورده می‌سازند.