معنی کلمه غزنوی در لغت نامه دهخدا
- سلاطین غزنوی ؛ رجوع به غزنویان شود.
غزنوی. [ غ َ ن َ ] ( اِخ ) او راست : کتاب «النتف فی الفتاوی » که علی جمالی در ادب الاوصیاء آن را ذکر کرده است. دانشمندان دیگر هم کتبی به این نام تصنیف کرده اند. ( از کشف الظنون چ استانبول ج 2 ستون 1925 ).
غزنوی. [ غ َ ن َ ] ( اِخ ) ( متوفی به سال 1445م. ) از دانشمندان هند است. در دولت آباد واقع در دکن متولد شد و در دهلی دانش فراگرفت و قاضی القضاة بود. از تألیفات وی «الارشاد» است در نحو که نسخه خطی از آن در لیدن است. ( از اعلام المنجد ).
غزنوی. [ غ َ ن َ ] ( اِخ ) متوفی به سال 593 هَ.ق. = 1197م. ) احمدبن محمدبن سعید اصولی. فقیهی بود و در حلب درگذشت. او راست : «روضة اختلاف العلماء» و «المقدمة المختصرة» در فقه ، و «روضة المتکلمین » در اصول دین. ( از اعلام زرکلی ج 1 ص 70 ) رجوع به احمدبن محمد غزنوی شود ( تاریخ وفات در آنجا 553 هَ. ق. ذکر شده است ، و در نام مؤلفات نیز مغایرت هست ).
غزنوی. [ غ َ ن َ ] ( اِخ ) ( متوفی به سال 556 هَ.ق. ) اشرف الدین حسن بن محمد حسینی غزنوی ، مکنی به ابومحمد و مشهور به اشرف ، از فصحای بزرگ اواسط قرن ششم هجری قمری است. درباره نام او هیچیک از مآخذ اختلافی ندارند و خود نیز در اشعار خویش حسن را غالباً به صورت تخلص درآورده است ، چنانکه در اشعار او دیده میشود. کنیه او را عوفی ابوالحسن آورده لیکن ابوالحسن بیهقی به نقل از خود سید، «ابومحمد» گفته ، و این قدیمترین اشاره ای است که در دست داریم ، پدر او را عوفی و هدایت ( در مجمع الفصحاء ج 1 ص 192 ) ناصر علوی گفته اند، لیکن چه در لباب الانساب و چه در راحة الصدور رواندی ، محمد است. در مقدمه دیوان سید که به قلم جامع دیوان او که از جمله معاصران و دوستداران وی بوده است ، نوشته شده ، کنیه او ابوعلی و نام پدرش احمد آمده است ، ولی چون دو تن از معاصران او که هردو وی را ملاقات کرده اند؛ یعنی بیهقی و راوندی ، نام و نسب او را به نحو واحدی آورده اند، اعتماد به صحت آن دوقول اقرب صواب مینماید. مجموع آنچه از نام و کنیه ونسبت و نعوت سید از قول بیهقی و راوندی به دست می آید، این است : «سید امام اشرف ذوالشهادتین ، مفخراللسانین ، رئیس افاضل السادة، ابومحمد الحسن بن محمد الحسینی » و بنابراین قول عوفی و دیگر تذکره نویسان که نام پدرش را ناصر دانسته و او را برادر محمدبن ناصر شمرده اند درست نیست. محمدبن ناصر را گویا برادری به نام حسن بوده است که از شاعران عهد خود بوده و هنگامی که سنائی کارنامه بلخ را به نظم می آورد در غزنین به سر میبرد. سنایی در صفت شاعران غزنین بعد از آنکه از وصف سیدمحمد ناصر بپرداخت ، میگوید: از همان بیخ که محمد شاخه ای از آن است شاخه دیگر جمال الدین حسن است :