معنی کلمه عتبات عالیات در دانشنامه آزاد فارسی
حرم مطهر امام حسین (ع) و حضرت ابوالفضل العباس (س)، کربلا
(جمع عَتَبه به معنای آستانه) شهرهای زیارتی شیعی در عراق شامل نجف، کربلا، کاظمین و سامرا. مزار و بقعۀ شش تن از امامان شیعه در این شهرها قرار دارد. به آن ها اعتاب مقدسه نیز می گویند و از جایگاه مهمی در میان مسلمانان به ویژه شیعیان برخوردارند. بارگاه امام علی (ع) در نجف؛ امام حسین (ع) و نیز ابوالفضل العباس (س) و علی اکبر (س) و سایر شهدای عاشورا در کربلا؛ امام موسی کاظم (ع) و امام محمدتقی (ع) در شهر کاظمین؛ امام علی النقی (ع) و امام حسن عسکری (ع) در شهر سامرا قرار دارد. این آستانه های مقدس همواره در طول تاریخ مورد توجه خاص مسلمانان به ویژه شیعیان جهان و ایران بوده و در مرمت و تعمیر و بازسازی و تزیین آن، به رغم دشمنی های برخی حُکام عباسی و دشمنان اهل بیت (ع) کوشیده اند و سلسله های شیعی از قبیل آل بویه و صفویه و دیگران نیز در آبادانی و رونق این مراکز تلاش های فراوان کرده اند. در سال های اخیر این مراکز مقدسه از سوی برخی فرقه های منحط از قبیل وهابیان و گروه های متأثر از آنان، مورد تهاجم و تخریب قرار گرفته ولی شیفتگان اهل بیت (ع) بلافاصله به بازسازی آن ها پرداخته اند. دربارۀ تاریخچۀ هریک از آستانه های این شهرهای مقدس مقالۀ جداگانه ای در این دایرةالمعارف وجود دارد.