معنی کلمه شورای انقلاب اسلامی در دانشنامه اسلامی
با شتاب گرفتن مبارزات مردم علیه رژیم شاه، وجود مرکزیتی برای سازماندهی این مبارزات، سوق دادن آن در امتداد نهضت اسلامی و جلوگیری از حرکت های انحرافی ضروری می نمود. رژیم شاه که در پی اوج گیری این مبارزات تا حدودی مستأصل شده بود با اقداماتی به ظاهر آشتی جویانه درصدد مهار بحران و سوق دادن افکار عمومی به سوی حرکت های انحرافی بود که مقابله با آن، مستلزم ائتلاف و اتحاد همه ی نیروهای مبارز با رهبری امام و توسط مرکزی منتسب و مرتبط به ایشان بود.
علاوه بر آن شتاب گرفتن مبارزات مردم علیه رژیم، نویدبخش پیروزی نهضت اسلامی بود که می بایست تدابیری برای اداره ی جامعه بعد از پیروزی بر رژیم شاه اندیشیده می شد. به این دلایل بود که حضرت امام به عنوان رهبر نهضت اسلامی، ضرورت وجود این مرکز را بیش از هر کسی احساس می کرد و آن را با یاران خود در میان می گذاشت. (قاسم پور، ۱۵)
امام خمینی همواره مطالب را با دو گروه از انقلابیون مطرح می کرد:
بعد از هجرت حضرت امام به پاریس، مبارزان و فعالان سیاسی از داخل کشور و نیز نقاط مختلف جهان به دیدار ایشان می رفتند و در این دیدارها بود که امام، اداره ی مبارزات سیاسی داخل کشور و کادرسازی برای آینده ی نهضت اسلامی را که دورنمای پیروزی آن روشن بود، با آنان در میان نهاد.
تشکیل شورایی که بعدها به «شورای انقلاب اسلامی» موسوم شد، در همین دیدارها مطرح گردید. امام این موضوع را با شهید بهشتی، شهید مطهری و آقای هاشمی رفسنجانی در میان نهاد و از آنان خواست تا مشاوران و افراد معتمد را معرفی کنند؛ به همین منظور به شهید مطهری دستور دادند به پاریس بیایند تا در این زمینه، حضوری صحبت کنند. (سائلی کرده ده، ۲۳)
گویا سفر شهید مطهری به پاریس با تأخیر مواجه شده بود، چرا که حضرت امام در نامه ای در آبان ۱۳۵۷ به شهید بهشتی از تأخیر شهید مطهری اظهار نگرانی می کند. (صحیفه ی امام، ج۴، ۷و۳)
به دنبال این تصمیم، شهید مطهری در آبان ۱۳۵۷ به پاریس رفت و با امام دیدار کرد. در این دیدار، درباره ی ترکیب شورای انقلاب با امام مذاکره کردند و فهرستی از فعالان و مبارزان سیاسی برای عضویت در شورای انقلاب به امام ارائه شد. شهید مطهری بعد از ارائه ی فهرست به امام و نیز کسب دستور از ایشان در جریان کامل تصمیمات امام قرار گرفت و به کشور بازگشت. (هاشمی رفسنجانی، ۱۲۳)