معنی کلمه شهید حسن باقری در دانشنامه اسلامی
25 اسفند ۱۳۳۴ مصادف با سوم شعبان روز تولد حضرت ابا عبدالله الحسین در تهران به دنیا آمد. منابع دیگری محل تولد دقیق او را روستای افشرد از توابع بخش خواجه شهرستان هریس از استان آذربایجان شرقی می دانند که بعدها به همراه خانواده به تهران مهاجرت نموده اند. وی دوره دبستان را در مدرسه مترجم الدوله و دوره متوسطه را در دبیرستان مروی تهران به پایان رساند.
در سال ۱۳۵۴ در رشته دامپروری دانشگاه ارومیه پذیرفته شد. سپس یکسال بعد در اسفند ۱۳۵۶ لباس سربازی را به تن کرد و پس از گذراندن دوران آموزشی در نقده به ایلام فرستاده شد. در آنجا با روحانیون شهر، از جمله سید یدالله صدری امام جمعه شهر ایلام ارتباط داشت و اخبار پادگان را به وی منتقل می کرد.
در سال ۱۳۵۷ در پی فرمان روح الله خمینی مبنی بر فرار سربازها از پادگان ها با استفاده از غفلت مأمورین از سربازی فرار کرد. به دلیل برخورداری از آموزش نظامی به همراه سایر اعضای خانواده و دوستانش در تصرف کلانتری ۱۴ و پادگان عشرت آباد در تهران نقش بارزی داشت.
در سال ۱۳۵۱ فعالیت های سیاسی خود را علیه حکومت محمدرضا پهلوی آغاز کرد.
وی تا خرداد ۱۳۵۸ در کمیته انقلاب اسلامی و برخی نهادهای دیگر فعالیت داشت. در سال ۱۳۵۸ با ورود به روزنامه جمهوری اسلامی در سرویس فرهنگی و سیاسی فعالیت خود را آغاز کرد. در این مدت بنابه دعوت سازمان امل، از طرف این روزنامه به عنوان خبرنگار، سفر ۱۵ روزه ای به لبنان و اردن انجام داد و طی این سفر گزارش تحلیلی جامعی از اوضاع نابسامان مسلمانان در آن منطقه تهیه کرد. پس از بازگشت در خرداد ماه سال ۱۳۵۸، دیپلم ادبی گرفت و سپس دوباره در امتحان وررودی دانشگاه ها شرکت کرد و با رتبه ۱۰۴ در رشته حقوق قضایی دانشگاه تهران قبول شد.
وی اوایل ۱۳۵۹ به استخدام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی درآمد. در همان سال با آغاز فعالیتش در اطلاعات سپاه، نام مستعار حسن باقری را برای خود برگزید. وظیفه او در اطلاعات سپاه شناسایی گروهک ها بود. محسن رضایی میرقائد مسئول وقت اطلاعات کل سپاه، نام مستعار حسن باقری را برای وی برگزید.