شفق سرخ
معنی کلمه شفق سرخ در دانشنامه اسلامی
روایت است از ابن عباس که سرخی شفق، از روزی دیده شد و پدید آمد که حسین علیه السلام شهید شد و آسمان در شهادت او خون گریست و از آن بیشتر، این رنگ سرخ در افق دیده نشده بود: «ان یوم قتل الحسین علیه السلام قطرت السماء دما و ان هذه الحمرة التی فی السماء ظهرت یوم قتله ولم تر قبله ». و از امام رضا علیه السلام روایت است: «لما قتل جدی الحسین علیه السلام امطرت السماء دما و ترابا احمر» که بارش خون و خاک سرخ را می رساند.
از جمله نشانه ها و آثار شگفت دیگری است که در روایات آمده که پس از حادثه کربلا و شهادت امام، در جهان دیده شد.
و طبق نقل های متعدد در منابع مختلف، سابقه شفق سرخ در آسمان به شهادت ابا عبدالله علیه السلام برمی گردد. از محمد بن سیرین نیز نقل شده که این سرخی آسمان بعد از کشته شدن حسین علیه السلام دیده شد و نیز از امام باقر علیه السلام روایت است که آسمان در شهادت حضرت یحیی و حضرت امام حسین علیهم السلام سرخ شد.
ابوالعلاء معری در اشاره به همین شفق سرخ که از اثر خون شهدای اهل بیت، علی وحسن و حسین علیهم السلام پدیدار شده چنین سروده است:
و علی الافق من دماء الشهیدین علی و نجله شاهدان فهما فی اواخر اللیل فجران و فی اولیاته شفقان ثبتا فی قمیصه لیجیی ء الحشر مستعدیا الی الرحمن این شفق سرخ کز افق شده پیدا پرتو سیمای سرخ فام حسین است.
جواد محدثی، فرهنگ عاشورا، نشر معروف.
جملاتی از کاربرد کلمه شفق سرخ
نمود خون عدو برکشیده خنجر او به گونه شفق سرخ بر سپهر کبود
چرا روی شفق سرخ است هر شام به خونابه جگر از شیوه تو
خاک را هر شبی از خون جگر چون شفق سرخ گریبان چکنم؟
تا خجلتم بسان شفق سرخ روی ساخت شکرم چو آفتاب زبان صد هزار کرد
نمود خون عدو بر کشیده خنجر او به گونه شفق سرخ بر سپهر کبود
ابرهٔ آفتاب اگر زرد است چون شفق سرخ دارد آستر او
پس باغات، شفق سرخ هوایی دیدم شفق و سبزه، عجب دور نمایی دیدم
به شام از رگ جان مردم بریدن ز خون شفق سرخ دامان نماید
کنم به خون شفق سرخ روی زرین را شبی که صبح ز من پیشتر سفید شود