شاه درانی

ادبیات معاصر افغانستان به یک جریان فرهنگی در دورهٔ تاریخی معاصر افغانستان اشاره دارد که در ادبیات این کشور پدیدار شده‌است. تاریخ ادبیات افغانستان تا سال ۱۱۶۰ هجری شمسی و آغاز پادشاهی احمد شاه درانی با ایران مشترک است و از آن زمان به صورت مستقل ادامه داشته‌است. زبان فارسی به علت سابقه کهن و کاربرد گسترده آن همواره زبان حکومتی و مورد استفاده ادبا و دانشمندان افغانستان بوده‌است.

ایوب شاه درانی (۱ ژانویهٔ ۱۸۰۰ – ۱ اکتبر ۱۸۳۷) یک سیاستمدار افغان بود.

تأسیس این دولت با تصرف لاهور از زمان شاه درانی آغاز شد. رانجیت سینگ در ۱۲ آوریل ۱۸۰۱ (مصادف با ویساخی) به عنوان مهاراجه پنجاب اعلام شد و یک دولت سیاسی واحد ایجاد کرد. صاحِب سینگ بِدی، از نوادگان گورو ناناک، مراسم تاجگذاری را انجام داد. تشکیل این دولت با اخراج تدریجی افغان‌ها از پنجاب با بهره‌گیری از افول افغان‌ها در جنگ‌های افغان-سیک و اتحاد فرقه‌های جداگانه سیک دنبال شد. رانجیت سینگ با استفاده از آخرین آموزش‌ها و همچنین سلاح‌ها و توپخانه شروع به مدرن سازی ارتش خود کرد. پس از مرگ مهاراجه رانجیت سینگ، امپراتوری توسط کمپانی بریتانیایی هند شرقی تضعیف شد و به اختلافات داخلی و سوء مدیریت سیاسی دامن زده شد. سرانجام، در سال ۱۸۴۹، این دولت پس از شکست در جنگ دوم انگلیس و سیک منحل شد.

احمد شاه درانی (در نظر گرفته شده به عنوان بنیانگذار افغانستان) و عبدالغفار خان (کنش‌گر جنبش استقلال‌طلبی هند در زمان راج بریتانیا) دو چهرهٔ تاریخی برجستهٔ پشتون هستند.

در سال ۱۷۴۸ فاریاب بدست احمد شاه درانی فتح شد و بخشی از امپراتوری درانی شد. در طی سه جنگ افغان و انگلیس که در قرون ۱۹ و ۲۰ صورت گرفت، این منطقه از دست انگلیسی‌ها در امان ماندند. طی اصلاحات ادارای ۱۹۳۰ که توسط شاه امان‌الله صورت می‌گرفت محدوده فاریاب به میمنه معروف بود که از توابع حکومت کلان ترکستان به مرکزیت مزار شریف به‌شمار می‌رفت. در سال ۱۹۶۴ فاریاب به ولایت تبدیل شده و از میمنه به فاریاب مسمی گشت.