شاه بازی

معنی کلمه شاه بازی در لغت نامه دهخدا

شاه بازی. ( حامص مرکب ) حالت و کیفیت شاهباز. || بازی کودکان که یکی شاه و یکی وزیر و یکی میراخور ویکی مقصر بود. ( یادداشت مؤلف ). بازی شاه و وزیر. || چیره دستی و تسلط. ( فرهنگ فارسی معین ).

معنی کلمه شاه بازی در فرهنگ فارسی

۱ - حالت و کیفیت شاهباز . ۲ - چیره دستی تسلط .

جملاتی از کاربرد کلمه شاه بازی

موارد خاص: هنگامی که بازی بین دو گروه زن و مرد باشد (یک زن و یک مرد در هر گروه) در بازی وقتی تک و شاه بازی شده باشد بازیکن می‌تواند از یارش بپرسد که آیا بی بی دست تو هست یا خیر. نکته جالبتر آنجاست که در صورتی که شخصی فراموش کند از یارش دربارهٔ بی بی سؤال کند و برگه مربوط را ببرد، امکان اصلاح آن در پایان همان دور وجود دارد.
اگر بملک جهان دل نداده چه عجب تو شاه بازی و این صید صید مختصرست
می‌گویند روزی شیخ شیپور در حضور ناصرالدین شاه بازی درمی آورد و مسخرگی می‌کرد، ناصرالدین شاه دستور داد به عنوان خلعت، پالان الاغی آورده و روی او بگذارند. پالان را روی او گذاشتند. وی مدتی خر شد و صدای خر از خود درمی آورد و بعد با کمال خونسردی شروع به پاک کردن پالان کرد و در ضمن تمیز کردن پالان با خود می‌گفت: «تنپوش مبارک است!، تنپوش مبارک است!...»
یکی گفت ما شاه بازی کنیم بمیدان بسی اسب تازی کنیم
شاه مهم‌ترین و یکی از ضعیف‌ترین مهره‌های شطرنج است و فقط می‌تواند یک خانه به همهٔ جهات (بالا، پایین، راست، چپ و جهات مورب) حرکت کند. اگر به شاه کیش داده‌شود، شاه بلافاصله باید به خانه‌ای امن در صفحهٔ شطرنج برود و اگر این کار امکان‌پذیر نباشد، شاه بازی را باخته‌است. شاه نمی‌تواند به خانه‌هایی که مهره‌های حریف می‌توانند به آن حمله‌ور شوند، جابه‌جا شود. این مهره قابلیت گرفتن مهره‌های حریف را نیز دارد. اگر شاه با گرفتن مهره‌ای مورد حملهٔ مهره‌ای دیگر قرار بگیرد، اجازهٔ گرفتن آن مهره را ندارد.
تو شاه بازی و صیدت به خیل می افتد من ضعیف نگارم ز دست خواهد رفت