سلسله پهلوی

معنی کلمه سلسله پهلوی در دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] سلسله پهلوی، آخرین سلسله نظام شاهنشاهی ایران می باشد و رضاخان میرپنج بنیان گذار آن است، و بوسیله انقلاب اسلامی ایران که در ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ به پیروزی رسید، منقرض شد و پس از سده ها حکومت پادشاهی بر ایران، نظام جمهوری متکی به آراء مردم جای آن را گرفت.
بنیادگذار این سلسله، رضا خان میر پنج در ۲۴ اسفندماه ۱۲۵۵ش در قصبۀ آلاشت از توابع سواد کوه مازندران متولد شد. اندکی پس از تولد، پدرش درگذشت و قیومیت او را عمویش سرهنگ نصرالله خان به عهده گرفت. رضاخان از پانزده سالگی درجات نظامی را یکی پس از دیگری پشت سر نهاد، به طوری که در سال ۱۲۹۷ش به درجۀ سرتیپی و در ۱۲۹۹ش به درجۀ میرپنجی رسید.
سقوط قاجار
عامل سیاسی کودتا، سیدضیاء الدین طباطبائی و عامل اجرائی و نظامی آن رضاخان بود. رضاخان فرماندهی قزاق های تیپ همدان را به عهده داشت و با نیروهایش روز سوم حوت ۱۲۹۹ش وارد تهران شدند و حکومت نظامی اعلام کردند و تمام وزارت خانه ها و پست تلگراف را تعطیل نمودند.احمدشاه به خواست کودتاچیان سیدضیاء الدین را به صدرات منصوب کرد و به رضاخان منصب سرداری داد.
← وزیر جنگ
حکومت به طور موقت به رضاخان واگذار شد و تعیین حکومت قطعی به نظر موسسان موکول گردید.مجلس مؤسسان که به منظور انتقال قدرت تشکیل گردید، پس از چند جلسه شور و بحث، در ۲۱ آذر ۱۳۰۴ متمم قانون اساسی ایران را اصلاح کرد و سرانجام مجلس موسسان در روز ۲۲ آذرماه سال ۱۳۰۴ش پادشاهی ایران را به رضاخان و اعقاب ذکور وی تفویض نمود.
← اقدامات عملی رضاخان
...

جملاتی از کاربرد کلمه سلسله پهلوی

رضاشاه در سال ۱۳۰۴ ه‍.ش/۱۹۲۵ م به حکومت دست یافت و تأسیس سلسله پهلوی را اعلام نمود. در این دوران ایران به سوی جامعه‌ای مدرن حرکت کرد. او در شهریور ۱۳۲۰ با حمله انگلیس‌ها و روس‌ها به‌طور همزمان مجبور به استعفا شد و حکومت را به فرزندش محمدرضا پهلوی واگذار کرد که تا وقوع انقلاب ایران در ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ پادشاه ایران بود و سپس در ۵ام مرداد ماه ۱۳۵۹ درگذشت.
همزمان با پنجاهمین سال تأسیس سلسله پهلوی و همزمان با عملیات کمربند سبز پیرامون حرم علی بن موسی رضا و پاکسازی میدان از حجره‌ها و مغازه‌های کِسبی، المان میدان اردیبهشت بنا گردید. طراح این المان، داریوش بوربور، آرشیتکت، شهرساز، طراح، مجسمه‌ساز، نقاش، پژوهشگر و نویسنده ایرانی بود.
جمعیت عشایری ایران در اوایل قرن بیستم ۲۵٪ کل جمعیت کشور بوده، که در سال ۱۳۵۵ به حداکثر ۱۴٪ جمعیت ایران کاهش یافته‌است یعنی ۴٫۸ میلیون نفر. کاهش چشمگیر جمعیت عشایری ایران در دوران سلسله پهلوی از ۲۵٪ به ۱۴٪ جمعیت، در اثر رشد سریع سرمایه‌داری و زندگی شهرنشینی است.
در جریان آشفتگی‌های سیاسی و عدم امنیت در سال‌های پایانی سلسله قاجار که به تأسیس سلسله پهلوی منجر شد، کدخداها تنها نقطه اقتدار در مواجهه با افزایش بی قانونی بودند.
حزب ایران نوین، یکی از دو حزب دولتی در دوره سلسله پهلوی بود. این حزب در سال ۱۳۴۲ه.خ، توسط حسنعلی منصور و دوستانش در ایران تأسیس شد.