پهلوی نخستین پادشاه سلسله پهلوی (۱۳۲٠۱۳٠۴ه.ش. ) وی در قشون ایران درجات نظامی را یکی پس از دیگری احراز کرد و پس از کودتای سوم اسفند ۱۲۹۹ ه.ش. سردار سپه و فرمانده کل قوی گردید و سپس در آذرماه ۱۳٠۴ بر تخت سلطنت ایران جلوس کرد و پس از ۱۶ سال در روز ۲۵ شهریور ۱۳۲٠ هنگامی که کشور ایران از طرف متفقین ( آمریکا انگلیس وروسیه شوروی ) اشغال شده بود از سلطنت مستعفی شد و تخت شاهی بفرزند ارشد او محمد رضا پهلوی سپرده شد وی بلافاصله از تهران بسوی اصفهان و یزد و کرمان و بندرعباس حرکت کرد و با کشتی بجزیره موریس واقع در شرق جزیره ماداگاسکارا در اقیانوس هند رهسپار گردید و در روز چهارشنبه ۴ مرداد۱۳۲۳ه.ش./۵شعبان ۱۳۶۲ه.ق. ۲۶ ژویه ۱۹۴۴ م. در شهر یوهانسبورگ در افریقای جنوبی بدرود زندگانی گفت . در ۶ آبان ۱۳۲۳ه.ش./ذی القعده ۱۳۶۳ه.ق. کالبد شاه فقید را از یوهانسبورگ به بندر سوئز و از آنجا بقاهره حمل کردند و در ۱۷ اردیبهشت ۱۳۲۹ ه. ش.بتهران آوردند و بخاک سپردند. یا رضا شاه کبیر سر سلسله خاندان پهلوی
معنی کلمه رضاشاه در دانشنامه اسلامی
[ویکی فقه] رضاخان فردی بی سواد و قلدر بود که در جوانی به قزاق خانه راه یافت و بانشان دادن قلدری از خود به مقامات بالاتر دست یافت. و در نهایت سلطنت را بدست گرفت در طول دوران ریاستش کشف حجاب از اعمال منفور وناشایست وی بود که اساسا در دین ستیزی هم قلدری کرد در نهایت توسط همان هایی که بر سر کار آورده بودند به آفریقای جنوبی تبعید شد و در آنجا سکته کرد و مرد. «رضاخان میرپنج» بنیان گذار سلسله پهلوی «پهلوی» قبلاً اسم خانواده میرزا محمود خان، عضو وزارت پست و عنوان تلگرافی بانک شاهنشاهی بود که رضاخان از شباهت آن استفاده کرد و بر خود گذاشت. در سال ۱۲۵۶ش. (۱۲۹۵ق.) در دهکده "آلاشت" از توابع "سواد کوه" در استان مازندران به دنیا آمد. او از یک خانواده نظامی ترک زبان و گمنام در مازندران بود. پدرش «داداش بیگ» به ایل «پالانی» منسوب بود. زمانی که او طفل شیرخواره ای بود، پدر را از دست داد و همراه مادر از سواد کوه به تهران آمد. ورود رضاخان به قزاق خانه او به تشویق دایی اش "ابوالقاسم" و نیز به سبب سختی معیشت، حدود سال ۱۲۷۱-۱۲۷۲ یعنی در ۱۵ سالگی به قزاق خانه پیوست. اشرف پهلوی مدعی است که پدرش در سن ۱۶ سالگی وارد بریگاد قزاق شد و در سلک نظامیان در آمد. مهدی بامداد، ورود رضاخان را به خدمت قزاق خانه در سن ۲۲ سالگی ذکر می کند و معتقد است، وی قبل از این در فوج سواد کوه، مشغول کار شده بود. نشان دادن استعدادها به تدریج در سال های بعد، همه او را سربازی شجاع می شمردند. فرماندهان عالی رتبه، یکی بعد از دیگری، وی را در لشکرکشی های خود برای سرکوب شورش های ایالات، همراه می بردند. رضاخان تا یک سال قبل از کودتای «سوم حوت ۱۲۹۹» ـ که او را نخست به مقام سردار سپهی و سپس رئیس الوزرایی و سرانجام سلطنت رساند ـ افسر قزاق ساده ای بیش نبود. ویژگی های مهم رضاخان ...
جملاتی از کاربرد کلمه رضاشاه
با روی کار آمدن رضاخان سردارسپه، حکیمی از سیاست کناره گرفت و به تألیف پرداخت، بی آنکه اثری از او به چاپ برسد. پس از سقوط رضاشاه در شهریور ۱۳۲۰، حکیمی به صحنهٔ سیاست بازگشت و در ۱۸ مرداد ۱۳۲۱ قوامالسلطنه او را به عنوان وزیر مشاور کابینه خود به مجلس معرفی کرد. پس از سقوط دولت قوام در بهمن همان سال، حکیمی تا ۱۳۲۴ عهدهدار سمت دولتی دیگری نشد.
پدرش میرزا اسماعیل خان سمیعی و عمو و پدر همسرش حسین خان ادیبالسلطنه سمیعی از سیاستمداران مهم دوران قاجار و پهلوی بود که در دوران احمدشاه قاجار و رضاشاه پهلوی در دولتهای مختلف سمت وزارت داشت. در روسیه و فرانسه درس خواند و بعد از مراجعت به ایران به کار مطبوعاتی پرداخت تا اینکه وارد مشاغل دولتی شد. چندی در وزارت فوائد عامه و سپس وزارت طرق و شوارع دارای مشاغل مهمی بود تا اینکه در سال ۱۳۱۴ به نمایندگی از رشت به مجلس شورای ملی رفت (دوره دهم) و این کرسی را تا دوره سیزدهم حفظ کرد.
بازار وکیل از دوران زندیه گسترش پیدا کرده و کسبه آن را مردم و بازرگانان شیراز تشکیل میدادند که نسل به نسل در این بازار مشغول به کار بوده اند و اکنون نیز حجره دارهایی هستند که این شغل و حجره را به ارث برده اند، نوادگان کسبه قدیمی بازار را میتوان عمدتاً از فامیل آنها (داشتن شناسنامه و فامیل در زمان رضاشاه پهلوی اجباری شد) تشخیص داد. فامیل هایی همچون:پوست فروش، خورده فروش، سقط فروش، خز فروش و...[نیازمند منبع]
در اردیبهشت ۱۳۵۹ با وجود مخالفت جبهه ملی و دولت بنی صدر آرامگاه رضاشاه به دستور حاکم شرع وقت صادق خلخالی توسط نیروهای سپاه و حدود دویست نفر به سرپرستی خلخالی [۱] طی بیست روز به کلی ویران شد. این اقدام توسط روحالله خمینی تأیید شد. زمین آرامگاه رضاشاه در حال حاضر به عنوان یک مدرسه مذهبی اسلامی استفاده میشود.
پس از کودتای ۳ اسفند ۱۲۹۹ (۱۹۲۱)، میان سالهای ۱۹۲۱ و ۱۹۲۵ رضاخان — نخست بهعنوان وزیر جنگ و سپس، نخستوزیر در دوران احمدشاه — ارتشی ساخت که تنها به او وفادار بود. او همچنین توانست نظم سیاسی را در کشوری که سالها جز آشفتگی چیزی ندیده بود، ایجاد کند. تحکیم اقتدار و پیشبرد اصلاحات وی، ادامه یافت تا اینکه مجلس در ۹ آبان ۱۳۰۴، پایان قاجاریان را اعلام کرد و در ۲۱ آذر همان سال، پادشاهی ایران رسماً به وی سپرده شد. تاجگذاری رضاشاه نیز در ۴ اردیبهشت ۱۳۰۵، انجام شد.
پس از قوام سهیلی برای بار دوم نخستوزیر شد. در همین دوران حزب توده که در فضای آزادی نسبی بعد از رضاشاه تشکیل شده بود، به نیروی مؤثری در صحنه سیاسی ایران تبدیل میشد. پیروزیهای ارتش سرخ شوروی در برابر آلمان و بهخصوص پیروزی در نبرد استالینگراد محبوبیت حزب را در ایران افزایش داد.
اولویت رضاشاه پس از به دستگیری قدرت، تثبیت اقتدار حکومت بر کل کشور و ساختن یک بوروکراسی
در سال ۱۹۳۶م به دستور رضاشاه مدارس ارمنیان در سراسر ایران بسته شد و در آن تاریخ ماطه وس خان مدیر مدارس ارمنیان تهران بود، او را زندانی کردند. ماطه وس خان نامهای به رضا شاه میفرستد و شاه او را از زندان آزاد میکند ولی مختاری رئیس شهربانی با آزادی ماطه وس خان مخالفت ورزید و او را به زندان قصر فرستادند. او در سال ۱۹۴۱م از زندان آزاد شد و هشت ماه بعد از آزادی فوت کرد.»
ایستگاه راهآهن قم یک ایستگاه راهآهن در شهر قم، ایران است که بهعنوان جزئی ار راهآهن سراسری ایران در سال ۱۳۱۷ توسط رضاشاه پهلوی افتتاح شدهاست.
در دوره رضاشاه (حک : ۱۳۰۴ـ۱۳۲۰ ش ) و در جریان خلع سلاح کردن عشایر، ایل جاف نیز مانند سایر ایلات کردستان درگیر منازعات ناشی از آن شد ( رجوع کنید به همان، ج ۲، بخش ۱، ص ۱۵۹ـ۱۶۳).
صاحبقران شرق رضاشاه پهلوی شاهنشهی که سایهٔ خلاق اکبر است