ریزگرد
معنی کلمه ریزگرد در دانشنامه عمومی
در ادبیات هواشناسی، کلمه غبار به طور کلی برای نشان دادن آئروسل های کاهش دهنده دید از نوع مرطوب استفاده می شود. این نوع آئروسل ها معمولاً از واکنش های شیمیایی پیچیده ای به وجود می آیند که در اثر تبدیل گازهای دی اکسید گوگرد در هنگام احتراق به قطرات کوچک اسید سولفوریک تبدیل می شوند. واکنش ها در حضور نور خورشید، رطوبت نسبی زیاد و جریان راکد هوا افزایش می یابد. به نظر می رسد که یک جز کوچک از آئروسل های مبهم مرطوب از ترکیبات آزاد شده توسط درختان، مانند ترپن ها حاصل شود. به همه این دلایل، غبار مرطوب در درجه اول یک پدیده در فصل گرم است. ممکن است هر تابستان مناطق وسیعی از مه و غبار با هزاران کیلومتر مساحت تولید شود.
ریزگرد اغلب زمانی رخ می دهد که ذرات گرد و غبار و دود در هوای نسبتاً خشک جمع شوند. وقتی شرایط آب و هوایی مانع پخش دود و سایر آلاینده ها می شود، آنها متمرکز شده و یک کفن معمولاً کم آویز را تشکیل می دهند که دید را مختل می کند و ممکن است به تهدیدی برای سلامت تنفس تبدیل شود. آلودگی صنعتی می تواند منجر به مه آلودگی متراکم شود که به مه دود معروف است.
از سال ۱۹۹۱، مه آلودگی به ویژه در جنوب شرقی آسیا یک مشکل حاد است. منبع اصلی مه، آتش سوزی در سوماترا و بورنئو بوده است. در پاسخ به مه آلود جنوب شرقی آسیا در سال ۱۹۹۷، کشورهای اتحادیه جنوب شرق آسیا در مورد یک برنامه اقدام منطقه ای ریزگرد ( ۱۹۹۷ ) توافق کردند. در سال ۲۰۰۲، همه کشورهای اتحادیه جنوب شرق آسیا توافق نامه آلودگی برون مرزی را امضا کردند، اما آلودگی هنوز هم یک مشکل است. بر اساس این توافق نامه، دبیرخانه اتحادیه جنوب شرق آسیا میزبان یک واحد هماهنگی و پشتیبانی است. در طی مه سال ۲۰۱۳ آسیای جنوب شرقی، سنگاپور با داشتن شاخص ۳ ساعته آلودگی به رکورد ۴۰۱ رسید.
در ایالات متحده، برنامه نظارت از محیط های بینایی محافظت شده ( IMPROVE ) به عنوان یک تلاش مشترک بین سازمان حفاظت محیط زیست ایالات متحده و خدمات پارک ملی به منظور ایجاد ترکیب شیمیایی مه در پارک های ملی و ایجاد اقدامات کنترل آلودگی هوا در به منظور بازگرداندن دید به سطح قبل از صنعت ایجاد شد. علاوه بر این، قانون هوای پاک ایجاب می کند که در ۱۵۶ منطقه کلاس یک فدرال واقع در سراسر ایالات متحده، هرگونه مشکل دید فعلی برطرف شده و از مشکلات دید آینده جلوگیری شود. لیست کاملی از این مناطق در وب سایت EPA موجود است.
جملاتی از کاربرد کلمه ریزگرد
این بحران باعث شده است شهر اهواز -مرکز این استان- از سوی سازمان بهداشت جهانی به عنوان یکی از آلوده‌ترین شهرهای جهان شناخته شود که باعث مشکلات تنفسی ساکنان این شهر شده است. احتمال آلوده بودن این ریزگرد به مواد رادیواکتیو نگرانی‌های گسترده‌ای در مورد تأثیر این پدیده بر سلامت شهروندان به وجود آورده است. سالانه حدود ۲۲ هزار نفر در استان خوزستان به دلیل مشکلات ناشی از آلودگی هوا و ریزگردها به بیمارستان و مراکز درمانی مراجعه می‌کنند. در آبان ۱۳۹۴ در پی بارش باران اسیدی در این استان، برای صدها نفر مشکلات تنفسی پیش‌آمد که آنان را به بیمارستان کشانده و به بستری‌شدن بیش از یکصد نفر منجر شد.
با توجه به قرار گرفتن قزوین در کنار شهرک‌های صنعتی آلاینده از یک سو و کانون‌های تولید ریزگرد از سوی دیگر، باغستان سنتی مهم‌ترین عامل محافظتی شهر در برابر این تهدیدهاست. باغستان، کمربند سبزی است که قزوین را دربرگرفته و ریهٔ شهر قزوین به حساب می‌آید. منطقه بویین‌زهرا مهم‌ترین کانون تولید ریزگرد در استان قزوین است. خوشبختانه بخش جنوبی باغستان، آبادترین قسمت آن است و مانند سپری در برابر این بخش از ریزگردها ایستاده‌است. اگر باغستان سنتی به روند تخریب خود ادامه دهد، به زودی قزوین دیگر مکان امنی برای زندگی نخواهد بود و مردم شهر و شهرهای اطراف، در معرض انواع تهدیدهای سلامت قرار خواهند گرفت.
رودخانه هلیل‌رود مهم‌ترین و پرآب‌ترین رودخانه حوضه آبریز جازموریان است. با آبگیری سد جیرفت در سال ۱۳۷۰ شمسی که بر روی این رود و رها نساختن جریان زیست‌محیطی رودخانه، عملاً رودخانه هلیل‌رود در پایین دست سد تبدیل به یک رودخانه غیر دائمی شد و اثر جدی بر وضعیت دریاچه گذاشت. جازموریان که سال‌ها به کانون تولید ریزگرد در منطقه تبدیل شده بود، در جریان سیل‌های دی‌ماه ۱۳۹۸ آبگیری شد.