روشنگری

علی مطهری، نماینده تهران، در گفتگویی با روزنامه اعتماد این‌چنین گفت که «در موضوع انفجار در حرم امام رضا در سال ۷۳ نیز ابهاماتی مطرح است و لازم است دربارهٔ آن روشنگری صورت بگیرد.»

مرحله دوم: که از تاریخ آبان سال ۴۳ تا آبان سال ۵۶ را شامل می‌شود که دوران روشنگری و بسترسازی نامیده می‌شود شامل وقایع مهمی که ناشی از ۱۳ سال تلاش فرهنگی سید روح‌الله خمینی بود که با سازماندهی یاران وی همراه بود.

روزی که از می جام را می‌کردم جم روشنگری در زنگ صائب غوطه زد آیینه فرهنگ‌ها

اگر دهی بضیمرت عنان نظم امور رود بصنعت روشنگری طبیعت زنگ

آیینه ام سیه شده از قحط همنفس روشنگری ز طوطی گویایم آرزوست

از ما متاب روی که آیینه ترا روشنگری به از نظر پاکباز نیست

در دوران روشنگری مسیح‌شناسی سنتی که در آن عیسی موجودی با دو ذات بشری و الهی تلقی می‌شد، به شدت مورد انتقاد قرار گرفت. در مقابل روشنفکران به عیسایی بشری گرایش پیدا کردند که صرفاً مصلحی دینی-اجتماعی و معلم و اسوهٔ اخلاق بود. اما شلایرماخر این برداشت را زیادی ضعیف می‌دانست. از سوی دیگر نمی‌خواست به برداشت‌های فراطبیعی سنتی بازگردد. بدین ترتیب تعریف جدیدی از معنی الوهیت عیسی ارائه داد.

نهان در زنگ کلفت تا به کی باشد دلم، زاهد!‏ من این آیینه را از موج روشنگری دیدم

دل معرفت ز عشق پذیرد که آینه روشنگری چو نیست به جوهر نمی‌رسد

شصت سال بعد، در سال ۱۶۲۹، چارلز اول پادشاه انگلیس استان کارولینا را تأسیس کرد، منطقه ای که کارولینای جنوبی و شمالی، جورجیا و تنسی را در بر می‌گیرد. در سال ۱۶۶۳، چارلز دوم در ازای کمک مالی و سیاسی آنها برای بازگرداندن او به سلطنت در سال ۱۶۶۰، این سرزمین را به هشت مالک لرد اعطا کرد. آنتونی اشلی کوپر، از مالکین لرد، الگوی بزرگ را برای استان کارولینا برنامه‌ریزی کرد و قانون اساسی اساسی کارولینا را نوشت، که اساس مستعمره آینده را بنا نهاد. مدینه فاضله وی با الهام از جان لاک، فیلسوف و پزشک انگلیسی، که به‌طور گسترده به عنوان یکی از تأثیرگذارترین متفکران روشنگری شناخته می‌شود و معمولاً به عنوان «پدر لیبرالیسم» شناخته می‌شود، بود.

دیگر چهره‌های مهم در سیاست آمریکا که در دورهٔ روشنگری نیز نقش به سزایی داشتند، بنجامین فرانکلین و توماس جفرسون بودند.

بر مبنای دوره تاریخی از چهار گفتمان کلان اومانیستی سخن گفته شده‌است؛ هر یک از این چهار گفتمان می‌تواند به اومانیسمهای خردتری تقسیم شود. این چهار گفتمان عبارتند از اومانیسم کلاسیک، اومانیسم رنسانس، اومانیسم روشنگری و اومانیسم قرن بیستم. همچنین می‌توان تعریفی اختیار کرد که اومانیسم را با فیلسوف یا نهضت فلسفی خاصی پیوند می‌دهد؛ نظیر اومانیسم مارکسیستی، اومانیسم هایدگری یا اومانیسم اگزیستانسیالیستی و…

از گرانجانی است گر زاهد نشد محتاج می تیغهٔ کهسار را روشنگری در کار نیست

انجمن لینه‌ای‌های لندن، انجمنی است که به مطالعه و انتشار اطلاعات در زمینه تاریخ طبیعی و دانش رده بندی اختصاص یافته‌است. دارای چندین نمونه زیستی، نسخ خطی و مطبوعات مهم می‌باشد و مجله‌ها و کتاب‌های علمی در زمینه زیست شناسی گیاهی و جانوری دارد. مدال‌ها و جایزه‌های متعدد و با اعتباری را برای کسب موفقیت‌هایش دریافت نموده است. این انجمن از لحاظ تاریخی،بعنوان محصول عصر روشنگری قرن هجدهم و اولین ارائه عمومی و جسورانه تئوری تکامل دارای اهمیت است.

بیدل از طبع درشت آیینه‌ام در زنگ ماند آب اگر می‌گشت دل روشنگری می‌داشتم

ید بیضاست در روشنگری لطف عزیزان را غبار از دیده یعقوب بوی پیرهن شوید

به بخت تیره ممنون تغافلهای ‌گردونم زدی آیینه‌ام بر سنگ اگر روشنگری کردی