معنی کلمه خسروشهر در دانشنامه آزاد فارسی
.
خسروشهر
.
معنی کلمه خسروشهر در دانشنامه اسلامی
بخش خسروشهر، مشتمل است بر دو دهستان لاهیجان و تازِه کَند و شهر خسروشهر. بخش خسروشهر در جنوب غربی شهرستان تبریز در دشت (جلگه) تبریز واقع است. کوههای داشْلی داغی در مشرق و گَچل گُل داغی در جنوب غربی دهستان لاهیجان و دره های لایَن، دَلمه، یُول و قیزْقَلعه در جنوب شرقی لاهیجان و قَره تپه در مشرق آبادی تازه کند قرار دارند. تلخه رود با جهت شمال شرقی ـ جنوب غربی از مشرق بخش و اُسکوچای از میان شهر خسروشهر عبور می کند و به تلخه رود می پیوندد. آب و هوای این بخش نسبتاً سرد و خشک است بخش خسروشهر (به مرکزیت شهر خسروشهر) در ۲۵ تیر ۱۳۷۶، در شهرستان تبریز تشکیل شد. اهالی آن به زبان فارسی و ترکی سخن می گویند.
آثار باستانی خسرو شهر
برخی از آثار باستانی و قدیمی این بخش عبارت اند از: تپه باستانی قَره تپه، متعلق به ۵۰۰، ۲ق م، در حدود شش کیلومتری شمال غربی خسروشهر مسجد صفوی (یا مسجد خسروشهر)، متعلق به دوران شاه سلیمان صفوی؛ و مقبره های حمزة بن عبدالعزیز سلّار دیلمی؛ درویش شرف الدین یعقوب رومی (متوفی ۹۱۲)؛ امیرسیداسماعیل شنب غازانی (متوفی ۹۱۹)؛ شیخ محمد بزرگ خسروشاهی، از بزرگان صوفیه تبریز؛ شیخ جلال الدین اخی، از عارفان قرن نهم؛ و شیخ محمد گازر خسروشاهی، عارف قرن نهم. عبدالحمید خسروشاهی نیز از علما و مشاهیر خسروشهر است. در ۱۰۵۱ زمین لرزه ای بین تبریز و دریاچه ارومیه رخ داد، که خسروشاه و مناطق اطراف آن را ویران کرد و تلفات بسیاری برجای گذاشت.
تشکیل شهر خسروشهر
شهر خسروشهر، در ارتفاع ۳۶۰، ۱متری و در حدود ۲۵ کیلومتری جنوب غربی تبریز واقع است. خسروشاه/ خسروشهر در ۱۳۳۳ش شهر شد. طبق سرشماری ۱۳۸۵ش، جمعیت این شهر ۷۹۴، ۱۲ تن بوده است این شهر یکی از شهرهای قدیم آذربایجان است که گویا به سبب اقامت چند روزه خسروانوشیروان ساسانی در آن، خسروشاه نامیده شده بود. اطلاعات اندکی نیز در منابع جغرافیایی قدیم درباره آن وجود دارد.در اوایل قرن هفتم، یاقوت حموی خسروشاه را شهری دارای بازار و عمارت و در شش فرسنگی تبریز ذکر کرده است. در اواخر قرن هفتم، رشیدالدین فضل اللّه این شهر را در شمار اعمال تبریز نام برده است، در اوایل قرن هشتم، حمداللّه مستوفی خسروشاه را از آبادیهای بزرگ ناحیه تبریز، و ابوالفداء آن را شهری کوچک در هفت فرسنگی تبریز در آذربایجان ذکر کرده اند. طاهری به نقل از راولینسون، که در ۱۲۵۴ به ایران سفر کرده بود، خسروشاه را دهکده ای بسیار خرّم، با آب و هوایی معتدل به سبب نهرهای متعدد جاری در آن آورده است. در دوره ناصری، خسروشاه جزو قریه های موقوفه مسجد کبود تبریز به شمار می رفت، در زمان انقلاب مشروطه، میرآقا خسروشاهی، از مشروطه طلبان ناحیه، پس از دستگیری به دار آویخته شد. بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، در ۲۱ مهر ۱۳۵۸ نام آن به خسروشهر و نام ایستگاه راه آهن خسروشاه، بین تبریز و مراغه، به ایستگاه راه آهن زارعی تغییر یافت
جملاتی از کاربرد کلمه خسروشهر
آخمقیه یا آخماقیه که در نقشه های دولتی با نام شهرک شهید چمران شناخته میشود یکی از محله‌های قدیمی شهر تبریز است که در منطقهٔ ۷ شهرداری این شهر و در ۳ کیلومتری جنوب غرب میدان راه‌آهن و در کنار اتوبان تبریز به خسروشهر در همسایگی رواسان و اندیشه واقع شده‌است. این محله در گذشته از روستاهای پیرامون شهر تبریز بوده و پس از گسترش این شهر به‌عنوان یکی از محله‌های تبریز شناخته شده‌است. آخمقیه هم‌اکنون در جنوب غرب شهر و در ورودی آن قرار گرفته‌است.