معنی کلمه درجات بهشت در دانشنامه اسلامی
بهشت، دارای مراتب و درجات متفاوت است.وعد الله المؤمنین والمؤمنـت جنت تجری من تحتها الانهـرخــلدین فیها ومسـکن طیبة فی جنت عدن ورضون من الله اکبر ذلک هو الفوز العظیم. خداوند به مردان و زنان باایمان، باغهایی از بهشت وعده داده که نهرها از زیر درختانش جاری است جاودانه در آن خواهند ماند و مسکن های پاکیزه ای در بهشتهای جاودان (نصیب آنها ساخته) و (خشنودی و) رضای خدا، (از همه اینها) برتر است و پیروزی بزرگ، همین استطبق روایتی از پیغمبر اسلام صلی الله علیه و آله وسلّم «جنـت عدن» خانه ای است که فقط سه گروه در آن سکونت می کنند. آنها پیامبران و صدیقین و شهدا هستند. " عدن" در لغت به معنی اقامت و بقاء در یک مکان است، و لذا به" معدن" که جایگاه بقای مواد خاصی است این کلمه اطلاق می شود، بنا بر این مفهوم" عدن" با خلود شباهت دارد، ولی از آنجا که در جمله قبل به مساله خلود اشاره شده، چنین استفاده می شود که جنات عدن محل خاصی از بهشت پروردگار است که بر سایر باغهای بهشت امتیاز دارد.در احادیث اسلامی و کلمات مفسران این امتیاز به اشکال مختلف بیان شده است در حدیثی از پیامبر ص چنین می خوانیم که فرمود: "عدن دار الله التی لم ترها عین و لم یخطر علی قلب بشر، لا یسکنها غیر ثلاثة النبیین و الصدیقین و الشهداء : " عدن آن خانه پروردگار است که هیچ چشمی آن را ندیده، و به فکر کسی خطور نکرده و تنها سه گروه در آن ساکن می شوند: پیامبران، صدیقان (آنها که پیامبران را تصدیق کردند و از آنها حمایت کردند) و شهیدان".در کتاب خصال از رسول خدا ص چنین نقل شده:من سره ان یحیا حیاتی و یموت مماتی و یسکن جنتی التی واعدنی الله ربی، جنات عدن... فلیوال علی بن ابی طالب علیه السّلام و ذریته علیهم السّلام من بعده: "" کسی که دوست دارد حیاتش همچون من، و مرگش نیز همانند من بوده باشد، و در بهشتی که خداوند به من وعده داده در جنات عدن ساکن شود، باید علی بن ابی طالب ع و فرزندان بعد از او را دوست دارد".از این حدیث روشن می شود که جنات عدن باغهایی است از بهشت که پیامبر ص و جمعی از خاصان پیروان او در آنها مستقر خواهند شد.این مضمون در حدیث دیگری از علی ع نیز نقل شده که جنات عدن جایگاه پیامبر اسلام است. ولمن خاف مقام ربه جنتان• ومن دونهما جنتان. و برای کسی که از مقام پروردگارش بترسد، دو باغ بهشتی است• و پایین تر از آنها، دو باغ بهشتی دیگر است
اقوال در باره دو بهشت
و اما اینکه فرموده: این خائفان دو بهشت دارند، مفسرین در معنایش حرفها زده اند:بعضی گفته اند: یک بهشت منزل شخصی او است، که دوستانش در آنجا زیارتش می کنند، و یکی هم منزل خدمتکاران و همسران او است (به عبارت ساده تر منظور از دو بهشت بیرونی و اندرونی است).بعضی دیگر گفته اند: منظور از دو بهشت باغی است که بیرون قصر دارد، و باغی که داخل قصرش دارد (باز نظیر توانگران دنیا که یک باغچه در منزل دارند، و در آن گلکاری می کنند، و باغی در بیرون شهر و در ییلاق دارند، که در آنجا انواع میوه ها و چمن زارها درست می کنند).بعضی دیگر گفته اند: معنایش این است که: در آخرت دو بهشت جدای از هم دارد، تا هر گاه از این بهشت خسته شد به آن بهشت دیگر رود، تا لذتش به حد کمال برسد.بعضی دیگر گفته اند: یک بهشت در برابر عقاید حقه اش به او می دهند، و بهشتی دیگر در برابر اعمال صالحی که کرده.بعضی دیگر گفته اند: یک بهشت در برابر اعمال صالحه و اطاعتهایی که کرده، و یک بهشت دیگر در برابر ترک گناهانی که می توانسته است مرتکب شود.بعضی دیگر گفته اند: یک بهشت جسمانی است و یکی روحانی ، و این اقوال به طوری که ملاحظه می فرمایید اقوالی است که هیچ دلیلی در آیه مورد بحث و یا در سراسر قرآن کریم بر آنها وجود ندارد، (و در حقیقت از مقایسه آخرت با وضع دنیا ناشی شده است).بعضی هم گفته اند: یک بهشت را به خاطر استحقاقی که دارد به او می دهند، و یک بهشت دیگر را فقط به عنوان تفضل ارزانیش می دارد.
← مختار علامه طباطبایی
فی جنة عالیة. در بهشتی عالی جای دارندیعنی در بهشتی که قصور و درجات آن عالی و بلند است.و بعضی گفته اند که بلندی بهشت بر دو گونه است:۱- علو و بلندی شرافت و جلالت. ۲- علو مکان و منزلت، بمعنای اینکه اشراف بر غیرش دارد و آن پاک ترین چیزهاییست که در بهشت است و برای آن درجات و مراتبی است که بعضی بالای دیگرست، چنانچه آتش را درکاتی است. یغفر لکم ذنوبکم ویدخلکم جنت تجری من تحتها الانهـر ومسـکن طیبة فی جنت عدن.. (اگر چنین کنید) گناهانتان را می بخشد و شما را در باغهایی از بهشت داخل می کند که نهرها از زیر درختانش جاری است و در مسکنهای پاکیزه در بهشت جاویدان جای می دهد و این پیروزی عظیم است!