خزیمه

امیرحسین خزیمه علم (زاده ۱۲۹۲ خورشیدی) از مالکان بزرگ سیستان، سناتور و نماینده مجلس شورای ملی بود.

أَوْ جاؤُکُمْ حَصِرَتْ صُدُورُهُمْ یعنی: قد حصرت صدورهم، ای کرهت و ضاقت. این باز قومی‌اند که به مصطفی (ص) آمدند بهجرت، نه بر نیّت تصدیق، خواستند که وی را از خویش باز دارند، و خویشتن را از وی آمن کنند، و با قوم خویش شند با سر کفر خویش، که با شما نمی‌تاوند که کشتن کنند، و نمی‌خواهند که با قوم خویش کشتن کنند. گفته‌اند که بنی مدلج‌اند و بنی خزیمه که از رسول خدا (ص) عهد داشتند.

ابوحاتم، محمّد بن حِبّان بُستی (۸۸۳–۹۶۵م) محدث برجستهٔ افغان بود. از استادان برجسته‌اش ابوبکر ابن خزیمه بود و ابوعبدالله حاکم نیشابوری از او روایت کرد. حاکم همچنین ذکر می‌کند که او مدتی قاضی نسا بوده و به به علوم گوناگونی مثل پزشکی، اخترشناسی و فلسفه نیز پرداخته‌است. حاکم شگفتی خود را از این امر بیان کرده و نوشت که معمولاً علمای حدیث به این علوم نمی‌پرداخته‌اند. همچنین ابن حبان مدتی قاضی سمرقند بوده‌است. چند اثر برجسته از ابن حبان به‌جای مانده‌است.

این ارگ که منسوب به امیر حسن خان شیبانی است و متعلق به امیر علم خزیمه بوده که وی آن را به فرمانداری بیرجند اهدا نمود.

پدرش امیر معصوم خان حسام‌الدوله از خاندان عَلم خزیمه (خزیمه عرب) از کهن‌ترین خاندان‌های خراسان بود که از قرن‌ها پیش در قائنات و سیستان حکومت داشته‌اند. امیراسدالله علم که در دوره محمدرضا شاه پهلوی به نخست‌وزیری رسید، عموزاده و برادر همسر او بود.