خورشیدگرفتگی
معنی کلمه خورشیدگرفتگی در فرهنگ فارسی
معنی کلمه خورشیدگرفتگی در فرهنگستان زبان و ادب
معنی کلمه خورشیدگرفتگی در دانشنامه عمومی
اگر ماه در مداری کاملاً دایره ای، کمی نزدیک تر به زمین، و در همان صفحه مداری قرار می گرفت، هر ماه جدید خورشیدگرفتگی کاملی داشت. با این حال، از آنجایی که مدار ماه بیش از ۵ درجه نسبت به مدار زمین به دور خورشید کج است، سایه آن معمولاً زمین را از دست می دهد. خورشیدگرفتگی تنها زمانی رخ می دهد که ماه در طول ماه جدید به اندازه کافی به صفحه دایرةالبروج نزدیک شود. برای همزمانی این دو رویداد باید شرایط خاصی رخ دهد زیرا مدار ماه در گره های مداری خود دو بار در هر ماه دراکونی ( ۲۷٫۲۱۲۲۲۰ روز ) از دایرةالبروج عبور می کند در حالی که یک ماه جدید در هر ماه سینودی ( ۲۹٫۵۳۰۵۹ روز ) یک بار رخ می دهد؛ بنابراین، خورشیدگرفتگی ( و ماه گرفتگی ) تنها در طول فصول خسوف رخ می دهد که منجر به حداقل دو، و تا پنج، خورشیدگرفتگی در هر سال می شود. بیش از دو مورد از آنها می تواند خسوف کامل باشد.
کسوف کامل نادر است زیرا زمان ماه جدید در فصل خسوف باید دقیق تر باشد تا بین ناظر ( روی زمین ) و مراکز خورشید و ماه هماهنگ شود. علاوه بر این، مدار بیضی شکل ماه اغلب آن را به اندازه کافی از زمین دور می کند که اندازه ظاهری آن به اندازه ای بزرگ نیست که بتواند خورشید را به طور کامل مسدود کند. خورشیدگرفتگی کامل در هر مکان خاص نادر است زیرا کلیت فقط در امتداد یک مسیر باریک در سطح زمین وجود دارد که توسط سایهٔ کامل یا سایهٔ ماه ردیابی می شود.
کسوف یک پدیدهٔ طبیعی است. با این حال، در برخی از فرهنگ های باستانی و مدرن، خورشیدگرفتگی به دلایل ماوراءطبیعی نسبت داده می شد یا به عنوان نشانه های بد تلقی می شد. خورشید گرفتگی کامل می تواند برای افرادی که از توضیح نجومی آن بی خبرند ترسناک باشد، زیرا به نظر می رسد خورشید در طول روز ناپدید می شود و آسمان در عرض چند دقیقه تاریک می شود.
معنی کلمه خورشیدگرفتگی در دانشنامه آزاد فارسی
جملاتی از کاربرد کلمه خورشیدگرفتگی
در طول خورشیدگرفتگی ۲۲ ژوئیه ۲۰۰۹، هشت گرانش‌سنج و دو آونگ در شش مکان ناظر خورشیدگرفتگی در چین مستقر شدند. گرچه یکی از دانشمندان در مصاحبه‌ای اعلام کرد اثر الیس را مشاهده کرده‌است، اما نتیجهٔ مشاهده در هیچ مجلهٔ علمی که مورد بررسی کارشناسی جریان اصلی قرار می‌گیرد منتشر نشده‌است.
پایان سلطهٔ آشور بر مردم ایرانی، آغازی بر گسترش بیشتر تمدن‌های ایرانی بود و پس از پیروزی‌های هووخشتره، بخش اعظم آسیای صغیر در اختیار مادها قرار گرفت. هووخشتره برای مدت ۶ سال نیز با پادشاهی لیدیه جنگید که در سال هفتم به دلیل خورشیدگرفتگی جنگ متوقف شد. بابل میان دو طرف جنگ وساطت کرد و هالیس مرز میان دو کشور شد. هووخشتره یک سال پس از این، در ۵۸۴ پیش از میلاد درگذشت. آخرین پادشاه ماد نیز ایشتوویگو بود که شکست از کوروش، شاه انشان را پذیرفت.
هنگامی که ماه بین زمین و خورشید قرار دارد هیچ بخشی از ماه برای ناظر زمینی روشن نیست. اصطلاحاً به این لحظه مقارنه ماه و خورشید یا گفته می‌شود. مقارنه لحظه تولد ماه است و ماه نو مدت زمانی پس از آن ایجاد می‌شود. شاید به نظر برسد که در هر ماه قمری باید یک خورشیدگرفتگی داشته باشیم ولی از آنجا که در اغلب مواقع صفحه مدار ماه با صفحه مدار زمین به دور خورشید زاویه می‌سازد بنابراین در برخی از موارد سایه ماه از بالا یا پایین صفحه مدار زمین می‌گذرد و خورشیدگرفتگی اتفاق نمی‌افتد. در سال تنها دوبار این دو مدار همعنان شده و خورشیدگرفتگی صورت می‌گیرد.
پس از فتوحات و پیروزی‌های فراوان، هووخشتره این بار متوجه غرب و لیدیه و شهرهای تجاری یونان شد. وی با الیاتس شاه لیدیه جنگید و توانست سرزمین‌های بالای رود هالیس را تصرف کند. جنگ بین مادها و لیدی‌ها سرانجام در سال ۵۸۵ پ.م. به دلیل خورشیدگرفتگی ناگهانی پایان یافت. هووخشتره هم در همان سال یا سال بعد درگذشت. پس از هووخشتره پسرش ایشتوویگو به پادشاهی رسید و ۳۵ سال حکومت کرد.
محاسبات ساده‌ای مانند تعیین جرم زمین، قطر زمین، فاصلهٔ ماه و خورشید، فاصلهٔ سیارات از خورشید، تخمین زمان خورشیدگرفتگی و ماه‌گرفتگی از همین مشاهدات ساده ممکن است.