خرمیه
معنی کلمه خرمیه در فرهنگ عمید
معنی کلمه خرمیه در فرهنگ فارسی
طایفه ای از اهل تناسخ و اباحت که گویند ابومسلم خراسانی هنوز زنده است .
معنی کلمه خرمیه در دانشنامه اسلامی
هر جنبش و انقلابی در دوران مبارزه همیشه یارانی از جان گذشته و باوفار در کنار خود می بیند و هرکس با هر عنوان و عقیده اگر در مبارزه شرکت دارد، از پیروان و همراهان و اصحاب تلقی می شود؛ ولی این حالت بعد از رسیدن به قدرت و تبدیل انقلاب به حکومت به ستیزه جویانی نابخشودنی تبدیل می شوند. بنی العباس گرچه در دوران انقلاب علیه بنی امیه با ایرانیان هم پیمان شدند و در مبارزات شریک یکدیگر بودند، ولی این دوستی تا زمانی بود که بنی العباس دید انحصاری به حکومت نداشت؛ ولی بعد از به قدرت رسیدن بنی العباس و تثبیت سلسله عباسی دیده می شود که شورش ها در بسیاری از نقاط ایران مزاحم حکومت عباسی است و این تزاحم به حدی بود که حکومت تازه به دوران رسیده عباسی تاب و توان سازش با آنها را ندارد و به همین دلیل می بینیم این سلسله به حذف عناصر موثر و فرقی که تا دیروز پیرو آنها بوده اند، می پردازد. فرقه خرمیه یکی از این آشوب هایی است که به دست بنی العباس سرکوب شدند که اکنون به توضیح مختصری در مورد ایشان می پردازیم.
سرکرده فرقه خرمیه
سرکرده فرقه خرمیه، بابک خرمی ایرانی است، از زادگان روستای خرم از توابع اردبیل در ناحیه آذزبایجان، مادرش به او از عبدالله نامی از مردان نبط، به طور فحشا حامله می شود، بدون این که پدری برای خود بشناسد. به همراه مادرش زندگی می کرده و بابک این گونه از دامن ناپاک زاده شده و در دامن او پرورش یافته؛ پس می توان بسیاری از عمل کردهای ناشایست او را با همین زمینه توجیه کرد. برای فرار از فقر، به چوپانی پرداخت و در همان کوهستان با جاویدان (سهل) آشنا شد. او از بزرگان و سران آن منطقه بود و بابک مقداری از عمر خود را با او گذراند و در طول این زندگی برتر مورد پسند همسر جاویدان نیز واقع شد و در زمانی کوتاه پس از این جریانات جاویدان، در جنگی طایفه ای کشته می شود. و همسر او اعلام می کند که جاویدان، بابک را جانشین خود نمود. و این اعلامیه مورد تأید اطرافیان واقع می شود. او نیز ادعا کرد که روح جاویدان در او داخل شده و در این زمان بود که شخصی چون بابک چوپان به قدرت و اقتدار می رسد و با قتل و غارت شبانه، کار خود را آغاز نمود و به رئیس دزدان قافله تبدیل شد و قطاع الطریق زمانه شدند؛ در حالی که بیست هزار سواره در رکابش از او حمایت می کردند.
مذهب بابک
عده ای او را از اسماعیلیه (باطنیه) می دانند و به همین دلیل یکی از اسامی فرق اسماعیلیه (باطنیه) را بابکیه و یا خرمیه می دانند؛ زیرا این طائفه از اسماعیلیه، پیروی بابک خرمی بودند عده ای او را از تابعین دین مزدک از مجوس می دانند و در این زمینه او را شاگرد جاویدان بن سهل می دانند. عده ای ایشان را از اتباع ابومسلم خراسانی می دانند؛ یعنی از اتباع کسانی که بنی العباس را به قدرت رساندند. این مطلب در وجه تسمیه بابک به خرمی نیز می آید. عده ای او را به این دلیل خرمی می گویند، چون مردم را به مقاله خرمیه – آزادی مطلق – که از اتباع مزدک مجوسی بوده فرا می خوانده و عده ای او را از باطنیه شمرده اند و خرمی را منسوب به زادگاهش می دانند. به هر حال هر یک از این تاریخ نویسان اعتقاد یا عمل کردی از او را شاهد مذهب او قرار داده اند.
اعتقادات و ادعاهای بابک خرمی
...
جملاتی از کاربرد کلمه خرمیه
این را ویلفرد مادلونگ هم پذیرفته است که «خرمیان نمایندگان احساسات ملی ایران بودند که مشتاقانه در انتظار بازگرداندن حکومت پادشاهی ایران، در مقابل گرایش‌های جهان‌گرائی (جهان‌وطنی) مانویان بودند»؛ ولی برای جمعیت ایران، بابک و جنبش او مفهوم دیگری داشت؛ زیرا از آن زمان هویت جمعی دینی، شیوه عمده معرفی به‌شمار می‌رفت. اشپولر به درستی گفته است که منابع بومی دربارهٔ جریان‌های پنهان ملی و دینی دربارهٔ اندیشه احیای پادشاهی ایرانی خاموشند و منابع پیشگویانه فارسی میانه خطر بابک را آشکار می‌کنند و نظر مبهمی دربارهٔ خرمیه دارند».
خرم دینان در واقع فرقه‌ای بودند که پس از قتل ابومسلم خراسانی ضد عباسیان برخاستند خرمیه در واقع نهضتی در جهت اصلاح آیین مزدک بود که عبدالله بن طاهر با آنها جنگید ولی نتیجه ای حاصل نشد.