خان ازبک

ایل تکه در عصر صفویه از ترکمنهای صایِن خانی به‌شمار می‌آمدند. نام طوایف تکه عمدتاً در حوادث سال‌های اول سلطنت شاه سلطان حسین صفوی به میان آمده‌است. در ۱۱۰۶ به دستور او صدها سوار از ترکمن‌ها از جمله تکه‌ها، به فرماندهی ولی محمدخان، پسر حمزه سلطان چنگیزی، عازم فتح خوارزم شدند؛ ولی محمدخان پس از چند صباحی حکومت در خوارزم، در جنگ با ازبکان آرال شکست خورد و با کمک پیرْنَظر، آتالیق (شیخ) طوایف تکه و صایِن خانی به تجن گریخت. در حملات شیرغازی خان ازبک به خراسان در ۱۱۲۹، گروه‌هایی از طوایف تکه شرکت داشتند.

در زمان صفویه ازبکان پیوسته به خراسان می‌تاختند و آنجا را غارت می‌کردند. وقتی شاه عباس به سلطنت رسید ازبکان مشهد را تصرف کرده و دوباره به درون خاک ایران می‌تاختند و تا اسفراین پیشروی کردند. در این گیر و دار ناگهان عبدالله خان ازبک درگذشت و پسرش عبدالمومن خان نیز به قتل رسید. بدین ترتیب شاه عباس در ۲۵ ذی‌الحجه سال ۱۰۰۶، «برهنه پای و گشاده پیشانی به همراه سپاهیان وارد مشهد شد». با این وجود هنوز ازبکان به قصد غارت به سر حدات شمال شرقی ایران می‌تاختند تا این که ارتش ایران در نواحی هرات آنان را در هم کوفت. همچنین سر مقتولان را به قزوین فرستادند که تعداد آن‌ها را از ۱۷۰۰ سر تا ۲۰۰۰۰ سر نوشته‌اند.

ارتش صفوی به رهبری نجم ثانی غیرنظامیان را در آسیای مرکزی قتل‌عام کرد و سپس به دنبال کمک بابر آمدند و بابر به آنها توصیه کرد از ادامه جنگ دست بکشند. اما صفویان به این حرف گوش نکردند و در نبرد غجدوان توسط عبیدالله خان ازبک شکست خوردند و نجم ثانی کشته شد و ایرانیان برای همیشه ماوراءالنهر را از دست دادند.