معنی کلمه دوستی اهل بیت در دانشنامه اسلامی
با مراجعه به کتاب های لغت و اصطلاح ، و نیز کتابهای حدیث پی می بریم ک مراد از اهل بیت پیامبر (صلّی الله علیه و آله وسلم) افراد خاصی هستند و اهل بیت، شامل تمام وابستگان نسبی و سببی انسان نمی شود:
← اهل بیت در لغت و عرف
خداوند متعال در قرآن کریم می فرماید:«قُلْ لا أَسألُکُمْ عَلَیهِ أجراً اِلّا الْمَوَدَّهَ فِی الْقُربی» «ای رسول ما به امت بگو من از شما اجر و رسالت جز این نمی خواهم که مودّت و محبّت مرا در حقّ خویشاوندانم منظور دارید. »این آیه معروف به آیه مودت است، که در اغلب کتاب های تفسیر و حدیث و تاریخ نزول آن را درحق اهل بیت (علیهم السّلام) می دانند.سیوطی در تفسیر این آیه به اسناد خود از ابن عباس نقل می کند:هنگامی که این آیه:«قُلْ لا اَسألُکُمْ عَلَیهِ اَجراً اِلّا الْمَوَدَّهَ فِی الْقُربی» بر پیامبر (صلّی الله علیه و آله وسلم) نازل شد، صحابه عرض کردند:ای رسول خدا! خویشاوندان تو کیانند که مودت آنان بر ما واجب است؟حضرت (صلّی الله علیه و آله وسلم) فرمود:«علی و فاطمه و دو فرزندان او» در خطبه ای که امام حسن (علیه السّلام) بعد از شهادت امیر المومنین (علیه السّلام) ایراد کردند، بعد از حمد وثنای الهی فرمود:«... و أنا من أهل البیت الذی افترض الله مودّتهم علی کلّ مسلم، فقال تبارک و تعالی:«قُلْ لا اَسألُکُمْ عَلَیهِ اَجراً اِلّا الْمَوَدَّهَ فِی الْقُربی وَ مَن یَقْتَرف حسنه نَزد لَهُ فیها حَسَناً » فاقتراف الحسنه مودّتنا أهل البیت؛... و من از أهل بیتی هستم که خداوند مودّت آنان را بر هر مسلمانی واجب نموده است پس خداوند تبارک و تعالی فرمود:«قُلْ لا اَسألُکُمْ» انجام کار نیک مودت ما اهل بیت است.»امام صادق (علیه السّلام) به أبی جعفر احول فرمود:«چه می گویند اهل بصره در این آیه:«قُلْ لا اَسألُکُمْ عَلَیهِ اَجراً اِلّا الْمَوَدَّهَ فِی الْقُربی»عرض کرد:فدایت گردم، آنان می گویند:این آیه درشأن خویشاوندان رسول خدا (صلّی الله علیه و آله وسلم) است. حضرت فرمود:«دروغ می گویند تنها در حق ما اهل بیت علی و فاطمه و حسن و حسن اصحاب کسا نازل شده است.» می دانیم که حصر این روایات اضافی است نه حقیقی، و لذا شامل بقیه ی امامان نیز می شود.
دوستی اهل بیت در روایات
در روایات فریقین همانند قرآن کریم به طور صریح بر محبّت اهل بیت (علیهم السّلام) تأکید شده است که به برخی از آنها اشاره می کنیم:
← وادار نمودن بر دوستی اهل بیت
...
[ویکی اهل البیت] دوستی اهل بیت (ع). در قرآن و روایات اسلامی اعم از شیعی و سنی بر مودت و محبت اهل البیت پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم تأکید فراوان شده است؛ و این تنها بدان جهت نیست که آنان ذریه ی پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم و از نسل اویند، بلکه از آن جهت است که آنان دارای فضایل و کمالات، و به عبارت دیگر جامع همه صفات کمال و جمالند؛ به تعبیر دقیق تر، مظهر صفات جمال و جلال الهی اند. لذا در حقیقت، دوست داشتن آنان با آن جامعیت، محبت به خوبی هایی است که در آنان به نحو کامل تجلی نموده، و منبع همه این خوبی ها خداوند متعال است. پس در حقیقت محبت و اظهار عشق و ارادات قلبی به اهل بیت علیهم السّلام محبت و اظهار ارادات به خداوند متعال است و از آنجا که محبت، نیرویی است که انسان را به سوی محبوب سوق می دهد، پس از جنبه تربیتی، محبت به خوبان، انسان را به خوبی ها سوق می دهد.
با مراجعه به کتابهای لغت و اصطلاح علما و نیز کتابهای حدیث پی می بریم که مراد از اهل بیت پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم افراد خاصی هستند و اهل بیت، شامل تمام وابستگان نسبی و سببی انسان نمی شود:
الف) اهل بیت در لغت و عرف:
ابن منظور از افریقی در لسان العرب می گوید: «اهل انسان نزدیکترین مردم است به انسان و کسانی که آنان را به نسب یا دین جمع می کنند».
ب) اهل بیت در قرآن و سنت:
در قرآن و روایات اهل بیت پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم در مورد افراد خاصی بکار رفته که همان رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم و اما علی و فاطمه ی زهرا و حسن و حسین علیهم السلام است و بقیه ی ذریه ی پاک نیز به آنان ملحقند که همان نه امام معصوم از فرزندان امام حسین علیه السّلام هستند.
ام سلمه می گوید: هنگامی که آیه «إِنَّمَا یُرِیدُ اللَّهُ لِیُذْهِبَ عَنکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَیُطَهِّرَکُمْ تَطْهِیرًا» بر پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلم نازل شد، علی و فاطمه و حسن و حسین علیهم السّلام را احضار کرده و فرمود: «اینان اهل بیت منند». اما حسین علیه السّلام فرمود: «انّا اهل بیت النبوه». ما اهل بیت نبوتیم.