دوره فترت

معنی کلمه دوره فترت در دانشنامه اسلامی

[ویکی شیعه] دوره فترت دورهٔ زمانی است که پیامبری برانگیخته نشده است. بر اساس این دیدگاه در فاصلهٔ زمانی حضرت عیسی(ع) و حضرت محمد(ص) پیامبری نازل نشده است. دربارهٔ سازگاری و ناسازگاری دورهٔ فترت و باور خالی نبودن زمین از حجت دیدگاه های مختلفی بیان شده است. علاوه بر فاصله میان حضرت عیسی و پیامبر اسلام دوران های دیگری نیز به عنوان دوران فترت در روایات آمده است. فاصله زمانی میان ادریس تا نوح، نوح تا هود، صالح تا ابراهیم از دوران های فترت شمرده شده است. برخی اندیشمندان دورهٔ فترت را دورهٔ انقطاع رسل نمی دانند و معتقدند همواره پیامبرانی در میان مردم بوده اند و فترت را به معنای سستی و دورانی که پیامبران در تقیه و سکوت بودند، معنا می کنند.
فترت در لغت به معنای انکسار و ضعف، آرامش پس از تندی و نرمی پس از شدت است. فترت رسل به دو معنای انقطاع رسل و ضعف و سستی پیامبران معنا شده است. در معنای نخست، در دوره یا دوره هایی هیچ پیامبری برانگیخته نشده است و در معنای دوم، پیامبران اگر چه بوده اند؛ اما به دلایل اجتماعی و... در ضعف و سستی بوده اند.
اصطلاح دورهٔ فترت از آیهٔ ۱۹ سورهٔ مائده یَا أَهْلَ الْکِتَابِ قَدْ جَاءَکُمْ رَسُولُنَا یُبَیِّنُ لَکُمْ عَلَىٰ فَتْرَةٍ مِنَ الرُّسُلِ أَنْ تَقُولُوا مَا جَاءَنَا مِنْ بَشِیرٍ وَلَا نَذِیرٍ ۖ فَقَدْ جَاءَکُمْ بَشِیرٌ وَنَذِیرٌ ۗ وَاللَّهُ عَلَىٰ کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ اقتباس شده است. برخی مفسران فترت رسل به معنای انقطاع رسل و نبود پیامبران در این دوره دانسته اند. در روایات هم به دورانی که نبود پیامبران اطلاق می شود. بنا به نقل تفسیر قمی امام علی فترت رسل را «انقطاع من الرسل احتج علیهم» تفسیر می کند.

جملاتی از کاربرد کلمه دوره فترت

تا دوره فترت است همچون خم می با خوردن خون دل خموشی اولی
پس از یک دوره فترت که بیش از هجده ماه به طول انجامید (زیرا پیش از آنکه اقدام به انتصاب یک امپراتور جدید کنند قصد داشتند منتظر رضایت امپراتور شرقی بمانند، که نرسید) مایوریانوس به امپراتوری رسید و مورد حمایت سنا نیز بود؛ امپراتور جدید خود را برای چهار سال دلمشغول یک سری اقدامات دقیق و معین برای اصلاحات سیاسی، اداری و قضایی نمود و کوشید سوءاستفاده‌ها را برچیده و از ویرانی بنّاهای باستانی برای استفاده از مواد و مصالحشان جهت ساختن بنّاهای جدید ممانعت به‌عمل آوَرد.
گیرم که شود مجلس پنجم هم بد بدتر ز فساد دوره فترت نیست
گر طول کشد دوره فترت چندی حال تو و من بدتر از این خواهد بود
پس از بابه-احه-ایدین، یک دوره فترت در تاریخ بابل پیش می‌آید که حدود دوازده سال طول کشیده است، بدین ترتیب که چند سال پادشاهی وجود نداشته و بعد پنج نفر به حکومت رسیده‌اند که نام‌های هیچکدامشان تا زمان ما باقی نمانده‌است، بعد از آنها، نام نینورتا-اپل-؟ به عنوان پادشاه بابل آورده شده‌است.
هجوم مغول به ایران در سال ۶۱۶ه‍. ق، موجب ویرانی بسیاری از مراکز و نهادهای علمی و فرهنگی ایران گردید؛ اما پس از یک دوره فترت فرهنگی، دوباره برخی از شاخه‌های دانش، هم‌زمان با حاکمیت ایلخانان مغول و به همت اندیشمندان ایرانی، شکوفا شدند.