معنی کلمه دلیل انسداد در دانشنامه اسلامی
دلیل انسداد از ادله ای است که از سوی گروهی از اصولیون متاخر هم چون مرحوم « میرزای قمی » و اصحاب او که طرفدار انسداد باب علم و علمی بوده، برای حجیت مطلق ظن به آن استدلال شده است و چون یکی از مقدمات آن، انسداد باب علم و علمی به احکام شرعی نسبت به مکلفان است، به آن «دلیل انسداد» می گویند.
شروط تمام بودن دلیل انسداد
تمام بودن دلیل انسداد، بر تحقق مقدماتی (مقدمات انسداد) مبتنی است که عبارتند از:۱. علم اجمالی به وجود احکام واقعی بسیار در شرع مقدس و نیز مکلف بودن به آن ها؛۲. بسته بودن باب علم و علمی، نسبت به بسیاری از احکام و تکالیف شرعی؛۳. عدم جواز سهل انگاری نسبت به تکالیف واقعی و امتثال آن ها؛۴. این مقدمه در سه بخش بیان می شود:ا) عدم وجوب احتیاط تام؛ زیرا یا سبب هرج و مرج و اختلال نظام می شود یا باعث عسر و حرج گردد؛ب) عدم جواز رجوع ابتدائی به اصول عملیه ؛ج) عدم جواز عمل مجتهد به فتوای مجتهدی دیگر.۵. اکنون که احتیاط واجب نشد، اگر به موهومات و مشکوکات عمل گردد و مظنونات کنار گذاشته شود ترجیح مرجوح بر راجح لازم می آید که قبیح است؛ بنابراین، عقل به طور مستقل حکم می کند که باید نسبت به تکالیف معلوم بالاجمال، اطاعت ظنی کرد؛ در نتیجه، مطلق ظن حجیت می یابد. ref>إیضاح الکفایة، فاضل لنکرانی، محمد، ج۴، ص۳۴۴.
...