دارما

دارما

معنی کلمه دارما در لغت نامه دهخدا

دارما. ( اِ ) نوع سفید اشموسا. ( حکیم مؤمن ). اشموسا نام دارویی است.

معنی کلمه دارما در دانشنامه عمومی

دارما یا درمه ( به سانسکریت: धर्म ) ، ( به انگلیسی: Dharma ) مفهومی در ادیان هندی تبار است که چندین معنی دارد اما معنای اصلی آن نظام گیتی است. مفهوم درمه قابل مقایسه با مفهوم اشه ( نظام گیتی ) در دین زرتشت است.
این ایده که رفتار در هماهنگی با درمه ( قانونمندی ذاتی جهان ) ، رسالت و وظیفه هر فرد است، از متون باستانی هندی و ایرانی سرچشمه می گیرد و این متون، خوش بختی بشر را در هماهنگ شدن با نظم و قاعده بنیادین جهان ( ارد یا اشه ) و برآوردن مطالبات این نظم و سامان بنیادین جهان دانسته اند.
در هندوگرایی ( هندوئیسم ) دارما را در معنی وظیفه و رسالت هر فرد در زندگی در نظر می گیرند. در زبان های هندی امروزی، دارما بیشتر در معنای کیش و آیین افراد استفاده می شود. واژه دارما، خود از ریشه هندوایرانی «دار» ( داشتن ) گرفته شده و از دیدگاه لغوی به معنای برپادارنده است. درمه از مفاهیم بنیادین فلسفه هندی است و اصلی است که کلیه مکاتب فلسفی هند آن را به نحوی از انحا قبول دارند.
دارما در آیین بودا: به طور کلی دارما در کتاب های بودایی به این معناهاست: سازندهٔ سرشت یک چیز، قاعده، قانون، آیین، تعلیم؛ دادگری، درستکاری، کیفیت؛ چیز، شناسهٔ دل؛ نمود.
دارما در آیین هندو: کلمهٔ دارما در سنت هندو نظام اخلاقی و جهانی ست و مفهوم فضیلت و عدالت و شریعت و قانون و آیین و حتی مذهب و دین را دربردارد.
دارما در آیین جین: مفهوم دارما در آیین جین به معنی نظام اخلاقی عالم، چنانچه در «ودا» دیده شده یا ناموس و شریعت و تکلیف شرعی، بدانگونه که در مکاتب و ادیان هندو بدان اشاره شده نیست. بلکه دارما در آیین جین یکی از شرایط حیات و حرکت ماده و ارواح است، یا به عبارت دیگر اصل حرکت و محیط ادراک ناپذیری است که در آن اجسام و ارواح حرکت می کنند.

معنی کلمه دارما در دانشنامه آزاد فارسی

دارْما (dharma)
در سانسکریت به معنی «عدالت، نظم». در دین هندو، آگاهی فرد از این که جزئی از نظام عالم است و لذا اخلاقاً مکلف به قبول موقعیت خود در زندگی است. در باور هندوان، مراعات صحیح دارما اثری مثبت در کارمای (سرنوشت) آنان دارد، زیرا امکان باززایی در طبقۀ اجتماعی بالاتر یا ساحتی عالی تر از وجود و بنابراین نزدیک ترشدن به هدف غایی یعنی رهایی از چرخۀ تناسخ را فراهم می آورد.

جملاتی از کاربرد کلمه دارما

اولین دیدار این تیم تازه تأسیس با حضور جوانان و دوستداران در تئاتر ساختمان دارما برگزار شد. انریکو کنفاری در نخستین سخنان خود از خواسته‌های بزرگ باشگاه صحبت می‌کند، وی تأکید دارد با شروع فصل پاییز خواسته و آرزویی که از مدت‌ها پیش داشته‌اند به وقوع پیوست.
نمادهای سوریا گردش نظام کائنات از دیرباز در نمادهای باستانی خاورمیانه رواج داشته‌است. یکی از نمادهای غیر شمایلی در هند چرخ دارما است که به‌طور انتزاعی به معبود اشاره دارد. چرخ یا دیسک خورشیدی مظهری از خداوند است. «مادامی که چرخ کائنات بر محور اصلی‌اش که همان قانونمندی ازلی هستی است استوار باشد خللی در نظام هستی رخ نمی‌دهد». ۱۲ این صفحه مشعشع در هنگام مقابله با نیروهای تاریکی و ضد یزدانی به سلاحی مهلک تبدیل می‌شود و در این حالت چون تیغه برنده شمشیری جاودانی که همان لبه تیز عقل مطلق است می‌درخشد و سر از تن نیروهای جهل جدا می‌کند.
داستان‌هایی در بودیسم هستند که در چان یا سنت ذن از قدرت رستاخیز گفته می‌شود. یکی از این موارد افسانه‌ای دربارهٔ بودی دارما یک استاد هندی است که مکتب اکایانا را از هند به چین به ارمغان آورد و بعدها تبدیل به چان بودیسم شد. مورد دیگر دربارهٔ مرگ یک فرد چینی به اسم پوهوا، جی فوک است که یک استاد چان بود. پوهوا برای رفتار غیرعادی و سبک تدریسش شناخته شده بود بنابراین جای تعجب نیست که اتفاقی غیرمعمول و نقض‌کننده محدودیت‌های مرسوم درباره‌اش سر بزند. روایتی از آموزه‌های ذن رینزای نقل شده که،
این گروه یک نشان کلی دارد که از یک هشت‌ضلعی و با گوآ تشکیل شده که نام دارما در مرکز آن قرار دارد. هر یک از ایستگاه‌های پژوهشی این گروه نیز نشان مخصوص به خود را دارند.