خردگی

و معروف است از پیغمبر صلّی اللّه علیه و سلم حدیث جُریج راهب و ابوهریره رضی اللّه عنه راوی آن است که: پیغمبر گفت علیه السّلام که: به خردگی اندر گاهواره سخن نگفت إلّا سه کس:

گر دلت خون شود چه شود کان بزرگ را در خردگی به خون جگر پروریده‌ای

نگاه کن که بقا را چگونه می‌کوشد به خردگی منگر دانهٔ سپندان را

بزرگوارا! بی خردگی بود که کنم به حضرت تو تحدّی به شیوهٔ اشعار

من از خردگی را نده‌ام با سپاه که ویران کنم لشکر ساوه شاه

و از سهل عبداللّه رضی اللّه عنه می‌آید که: وی را پسری آمد. هرگاه که به خردگی از مادر طعام خواستی، مادر گفتی، «از خدای خواه.» وی اندر محراب شدی و سجده‌ای کردی. مادر آن مراد اندر نهان او را پیدا کردی، بی آن که وی دانستی که آن مادر داده است. تا خو به درگاه حق کرد روزی از دبیرستان اندر آمد و مادر حاضر نبود. سر به سجده نهاد. خداوند تعالی آن‌چه بایستِ وی بود پدیدار آورد. مادرش درآمد بدید گفت: «ای پسر، این از کجاست؟» گفت: «از آن‌جا که هر بار.»

سزد گر طبعت از روی بزرگی چنین بی خردگی زو در گذارد

ور نمی داند سخن، گو دست از دعوی بدار خرده از بی خردگی بر مدح این حضرت مگیر