زبیر

پس آنگه نوشت ای سلیل زبیر که داری به دل کینه ی اهل خیر

این کتاب که ۲۰ جلد و در نه هزار صفحه بوده‌است و دست کم سیزده جلد آن دردسترس است، در واقع یک فرهنگ‌نامه تاریخی می‌باشد. جلد یازدهم آن هم دربارهٔ تاریخ امویان در زمان عبدالملک بن مروان و ولید و اتفاقات مصعب بن زبیر و برادر او عبدالله و تاریخ خوارج است.

سپهدارشان زشت پور زبیر که نبود پدیدار از او هیچ خبر

و تسلیم بر زبان شریعت و حقیقت سه قسم است: تسلیم توحید، و تسلیم تعظیم، و تسلیم اقسام. تسلیم توحید آنست که خدای را نادیده شناسی، و نادریافته پذیری. و تسلیم تعظیم آنست که سعی خود در هدایت حق نبینی، و جهد خود در معونت وی نبینی، و نشان خود در فضل وی نبینی. و تسلیم اقسام آنست که بر وکیلی حق اعتماد داری، و بظنّ نیکو تحکّم وی پذیری، و کوشش در حظّ نفس خود بگذاری. مفسّران گفتند: چون این اختلاف و مشاجرت میان زبیر و خاطب برفت، جهودی گفت: چه قوم‌اند اینان که بنبوّت و رسالت پیغامبر خویش گواهی میدهند، و تنها خویش و مالهای خویش فدای وی می‌کنند، و آن گه او را در حکم و قضیّت متّهم میدارند! ما که قوم موسی‌ایم بیک گناه که از ما بیامد، موسی فرمود و حکم کرد تا یکدیگر را بکشیم. هفتاد هزار بدست یکدیگر کشته شدند بدان تا خدای از ما راضی شود، ما چنین کردیم، و حکم و قضیّت پیغامبر خویش را منقاد گشتیم، و تن فدا کردیم، نپنداریم که کسی آن تواند کرد که ما کردیم.

به ایوان درآمد چو پور زبیر یکی تخت بنهاد در پیش دیر

که پور زبیر است و برما امیر به پیمان اوییم برنا و پیر

کودکان زو گریختند به تفت جز که عبدالله زبیر نرفت

ابن ربن طبری، علی بن سهل، فردوس الحکمة، به کوشش محمد زبیر صدیقی، برلین، ۱۹۲۸م؛

وی نزدیک مادر آمد، اسماء - و دختر ابو بکر الصّدّیق‌ بود، رضی اللّه عنه-، و همه حالها با وی بگفت. اسماء زمانی اندیشید. پس گفت «ای فرزند، این خروج‌ که تو بر بنی امیّه کردی دین را بود یا دنیا را؟ گفت: بخدای که از بهر دین را بود، و دلیل آنکه نگرفتم یک درم از دنیا، و این ترا معلوم است. گفت: پس صبر کن بر مرگ و کشتن و مثله‌ کردن، چنانکه برادرت مصعب کرد، که پدرت زبیر عوّام‌ بوده است و جّدت از سوی من بو بکر صدّیق، رضی اللّه عنه. و نگاه کن که حسین علی‌، رضی اللّه عنهما، چه کرد. او کریم بود و بر حکم پسر زیاد، عبید اللّه‌ تن‌درنداد.» گفت:

فَلا وَ رَبِّکَ لا یُؤْمِنُونَ این آیت در شأن زبیر بن العوام بن خویلد بن اسد بن عبد العزی بن قصی القرشی فرو آمد، حواری رسول خدا (ص) و عمّه زاده وی پسر صفیه بنت عبد المطلب. مصطفی (ص) در حق وی گفت: «انّ لکلّ نبیّ حواریّا و حواریّی الزبیر».

دل من ز نور احمد به چراغ طور خندد نه قفای طلحه گیرم نه سر زبیر دارم

امین الله زبیر (پشتو: امین الله زبیر) یک سیاستمدار طالبان افغان است که در حال حاضر به عنوان والی ولایت دایکندی از اوت ۲۰۲۱ فعالیت می‌کند.