تاج محل

در بنای تاج محل آنچه کاملاً مسلم است این است که خط ثلث کتیبه‌ها اثر امانت خان شیرازی است. چون تنها نام اوست که به شکل "امانت خان الشیرازی" زیر یکی از کتیبه‌ها در ایوان جنوبی بنا حک شده است. امضای او حاکی از مقام بلند امانت خان در دربار گورکانیان هند است.

عمده شهرت وی به‌خاطر آن است که طراحی واجرای بنای تاج محل در شهر آگرا هندوستان را به او نسبت می‌دهند. این بنا «آرامگاه ارجمند بانو» ملقب به «ممتاز محل» است؛ او ملکه ایرانی شاه جهان، پنجمین پادشاه گورکانی هند بود. گفته می‌شود برای ساخت این بنا بیست هزار کارگر، استاد کار، معمار، سنگ‌تراش، نقاش، فلزکار، و جواهر تراش به مدت بیست و دو سال کار کرده‌اند.

قدیمی‌ترین مسجد شهر برلین در منطقه مسکونی ویلمرزدورف این شهر قرار دارد. این مسجد که به فرقه اسلامی احمدیه تعلق دارد را کارل آگوست هرمان، معمار آلمانی طراحی کرده و شبیه بنای تاج محل هند ساخته‌است. مسجد احمدیه در سال ۱۹۲۸ افتتاح شد.

استاد عیسی شیرازی نقشه‌نویس یا عیسی‌خان طراح و معمار ایرانی بنای معروف تاج محل در هندوستان است.

شیوهٔ زندگی پرخرج حکام گورکانی هند، به‌خصوص در زمان شاه جهان، منجر به پشتیبانی آنان از هنرهایی نظیر نگارگری و معماری گردید و در همین رابطه، آثار هنری پرشماری از دورهٔ گورکانی امروزه در کشورهای هند، پاکستان، افغانستان و بنگلادش بر جای مانده‌است. قلعه آگره، فاتح پور سیکری، لال قلعه، آرامگاه همایون، قلعه شاهی و تاج محل از جمله آثار گورکانی به‌جامانده در سرزمین‌های تحت فرمان آنان هستند که در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار دارند.

عبدالحق شیرازی معروف به امانت خان شیرازی طغرانویس (۹۷۸- ۱۰۵۵ه‍.ق/۱۵۷۰- ۱۶۴۵م) خوشنویس سده یازدهم هجری است. او کتابدار ایرانی پرآوازه دربار امپراتوری گورکانی هند بود. مهمترین اثر او خطاطی کتیبه‌های در و دیوارهای بنای باشکوه تاج محل است که آن را به فرمان شاه‌ جهان پنجمین امپراتور گورکانی هند نوشت. این کتیبه‌ها به خط ثلث بسیار عالی و به رنگ مشکی بر زمینه مرمر سفید نشسته است.

احمد لاهوری ملقب به استاد احمد لاهوری در دربار گورکانیان مغول معمار افغان و سرمعمار بنای تاج محل بود.

مقبره اعتماد الدوله شاهکاری از طبقات بدون گنبد مقبره مغولی است. این اولین ساختمانی است که با سنگ مرمر سفید به پایان رسیده است و مرحله انتقالی از سنگ قرمز به مرمر سفید، از آرامگاه اکبر سیکندرا تا تاج محل را نشان می‌دهد. این بنا منعکس کننده یک فرد مشهور ایرانی قدیمی که در اینجا دفن شده است و بیش از آن، شخصیت رسمی و زینتی سازنده آن نور جهان می‌باشد که به مدت ۱۶ سال (۲۷–۱۶۱۱) بر امپراتوری مغول از پشت پرده حکومت کرد.

این قصر اکنون بعد از تاج محل مشهورترین مکان دیدنی هند است که در سال بالغ بر ۲٫۷ میلیون نفر از آن بازدید می‌کنند.

امانت خان شیرازی سال اختتام کتبیه‌های قرآنی بنای تاج محل را چنین نوشته است: «الفقیر امانت خان شیرازی ۱۰۴۸ ه‍. ق مطابق دوازدهم سنه جلوس مبارک»