شاپور بختیار

معنی کلمه شاپور بختیار در دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] "شاپور بختیار" فرزند "محمدرضا" (سردار فاتح) و "نازبیگم" در سال ۱۲۹۴ش. در منطقه «بختیاری» به دنیا آمد. او آخرین نخست وزیر سلسله پهلوی است. اولین شرط بختیار برای ریاست اخذ رای تمایل مجلس بود.
"شاپور بختیار" فرزند "محمدرضا" (سردار فاتح) و "نازبیگم" در سال ۱۲۹۴ش. در منطقه «بختیاری» به دنیا آمد. پدربزرگ مادری بختیار، "نجف قلی صمصام السلطنه" دو بار در سال های ۱۲۹۱ و ۱۲۹۷ش. به مقام نخست وزیری رسید.بختیار تحصیلات ابتدایی اش را در شهرکرد آغاز کرد؛ سپس برای تحصیلات دبیرستانی روانه اصفهان و پس از چندی عازم بیروت گردید. بختیار دیپلم متوسطه خود را در رشته ریاضی از یک مدرسه فرانسوی در بیروت دریافت کرد. در سال ۱۳۱۵ش. به فرانسه رفت و در رشته فلسفه در در دانشگاه سوربن نام نویسی کرد و در بهار ۱۳۱۸ش. دیپلم علوم سیاسی و لیسانس های فلسفه و حقوق دریافت کرد. در همان سال بختیار با یک زن فرانسوی ازدواج کرد و در سال ۱۳۱۹ش. برای خدمت سربازی در ارتش فرانسه داوطلب شد. پس از پایان جنگ بختیار دوباره به سوربن رفت و موفق به اخذ درجه دکتری دولتی گردید. در زمستان سال ۱۳۲۴ش. بختیار به ایران بازگشت و در وزارت کار استخدام شد و عضویت حزب جبهه ملی را پذیرفت. در دولت "دکتر مصدق" معاونت وزارت کار را به عهده داشت. پس از وقایع ۲۸ مرداد و دست گیری و محاکمه مصدق او به فعالیت هایش در جبهه ملی ادامه داد. به علت مخالفت با شاه و فعالیت سیاسی و انتشار نامه و نطق هایش چند بار به زندان افتاد؛ اما دست از مبارزه برنداشت و در ایام آزادی در بخش خصوصی کار می کرد. پدرش محمدرضا سردار فاتح بود که در فروردین ۱۳۱۳ به همراه چند تن از سران بختیاری و قشقایی اعدام شد. در ۱۳۲۸ ش به مدیریت اداره کل کار خوزستان رسید.
نخست وزیری بختیار
در جریان انقلاب نام او با ارسال نامه سرگشاده به شاه بر سر زبان ها افتاد و سرانجام بعد از سقوط حکومت "ازهاری" در شرایطی که انقلاب به روزهای اوج و پیروزی خود نزدیک شده و کمتر کسی مسؤولیت خطیر نخست وزیری را به عهده می گرفت، پیشنهاد شاه را برای احراز این مقام پذیرفت و علی رغم طرد وی از طرف جبهه ملی، کابینه خود را در ۱۶ دی ۱۳۵۷ش. به شاه معرفی کرد. پذیرفتن نخست وزیری از جانب بختیار جبهه ملی را از درون بی اعتبار ساخت و موجب گردید، سوابق اعضای آن زیر سؤال برود. شاه در کتاب خود می نویسد؛ شاپور بختیار یکی از رهبران جبهه ملی بود و من قبلاً به وسیله رییس ساواک و دیگران در جریان فعالیت های او قرار داشتم و پس از مذاکرات طولانی او را برای حل مشکلات مناسب تشخیص دادم.
شرط قبولی نخست وزیری
اولین شرط بختیار برای ریاست اخذ رای تمایل مجلس بود و شاه این شرط را پذیرفت. علت اصرار بختیار به این دلیل بود که بعد از سال ۱۳۳۲ش. سنت رای اعتماد مجلس توسط شاه از بین رفته بود؛ چراکه این امر به مجلس فرصت می داد، تا نخست وزیر منتخب شاه را رد کند.
بختیار و انتخاب کابینه
...

جملاتی از کاربرد کلمه شاپور بختیار

وی به‌همراه سپهبد سید سعید مهدیون و تنی چند از افسران نیروی هوایی شاهنشاهی ایران به نام‌های بیژن ایران‌نژاد، فرخزاد جهانگیری، محمد ملک و یوسف پوررضایی برای بازگرداندن شاپور بختیار و نابودی نظام سیاسی جمهوری اسلامی قصد کودتا داشت. با افشای نقشه و برنامه کودتا، در صبح روز ۱۸ تیرماه ۱۳۵۹ و درحالی‌که همگی خلبانان و افسران شرکت‌کننده در کودتا آماده می‌شدند تا عملیات را با رفتن به پایگاه هوایی شاهرخی همدان آغاز کنند دستگیر، محاکمه و سرانجام در ۲۸ تیر ۱۳۵۹ تیرباران شد. بخش‌هایی از مراحل محاکمه وی ضبط گردید.
انیس نقاش متولد ۱۹۴۸ در لبنان عامل ترور اول و ناموفق شاپور بختیار است که در جریان آن دو نفر را کشت. وی هم‌اکنون تحلیلگر مسایل سیاسی و رئیس «مرکز پژوهشی امان» در ایران است.
جهانشاه بختیار نوه شاپور بختیار در کتاب خود با عنوان من ایرانی جاسوس اسراییل شرح می‌دهد که چگونه توسط اسراییل برای جاسوسی در ایران تعلیم دیده و ضمن جمع‌آوری اطلاعات پیرامون دانشمندان هسته ای ایران چند نفر را به قتل رسانده.
انیس نقاش تا پایان زندگی، از اینکه نتوانست شاپور بختیار را به قتل برساند ابراز ناراحتی می‌کرد.
با رشد جنبش روحانیت مبارز به رهبری روح‌الله خمینی او به درستی راه شاپور بختیار پی برد.
او بعداً به استخدام وزارت امور خارجه درآمد و به عنوان سفیر ایران در کشورهای مراکش و چین فعالیت کرد. در زمان نخست‌وزیری شاپور بختیار به سمت رئیس کلّ هیئت بازرسی شرکت ملی نفت منصوب شد.
اظهارات سپهبد هوشنگ حاتم در مورد اینکه شاپور بختیار در مجلس و در سنا و در مصاحبه خود در ۲۱ بهمن ۱۳۵۷ اعلام کرده به‌دنبال جمهوری است و بنابراین ارتش شاهنشاهی دیگر تعهدی به او ندارد همه را تحت تأثیر قرار داد و باعث شد به یک نظر همگانی دست یابند.
امینی در میانه انقلاب ۱۳۵۷ از شمار هواداران دولت شاپور بختیار بود. همچنین در واپسین سال‌های حکومت پهلوی عضویت کنفدراسیون جهانی محصلین و دانشجویان ایرانی-اتحادیه ملی را در کارنامه سیاسی خود داشت. امینی برای چندین سال در شبکه اندیشه برنامه تلویزیونی" یک کلمه " را راه اندازی و در آن به بررسی مسائل تاریخی، فرهنگی، سیاسی و اجتماعی ایرانیان می‌پرداخت. وی خود را جمهوری‌خواه می‌دانست.
بازگشت وی به ایران منجر به واکنش‌های سیاسی شد و در پی این اقدام دولت اسلامی با همبستگی مردم ایران شکل گرفت و بنیان‌گذار انقلاب سید روح‌الله خمینی در ۵ بهمن ۱۳۵۷ وارد ایران شود ولی دولت شاپور بختیار فرودگاه‌ها را بسته اعلام کرد. بسته شدن فرودگاه‌ها به پردامنه شدن اعتراضات و اعتصابات انجامید. خمینی در پاریس اعلام کرد که به محض باز شدن فرودگاه‌ها به کشور بازخواهد گشت و مردم را به ادامه اعتراضات دعوت کرد. در ۹ بهمن ۱۳۵۷ به فرمان بختیار فرودگاه مهرآباد بازگشایی شد.
انیس نقاش (زاده ۱۹۵۱ در بیروت – درگذشته ۲۲ فوریهٔ ۲۰۲۱ در دمشق) یکی از همکاران کارلوس شغال در جریان حمله به دفتر مرکزی اوپک (۱۳۵۴) و گروگانگیری وزیران نفت اوپک و نیز عامل ترور نخست و ناموفق شاپور بختیار (۱۳۵۹) بود که در جریان آن دو نفر را کشت. وی رئیس مرکزی به نام «مرکز پژوهشی امان» و مدیر عامل شرکت توسعه توانمند ارتباطات خاورمیانه در تهران بود.