غدیر خم

معنی کلمه غدیر خم در لغت نامه دهخدا

غدیر خم. [ غ َ رُ / رِ خ ُم م ] ( اِخ )غدیری است بین مکه و مدینه ، و فاصله آن تا جحفه دومیل است. ( معجم البلدان ). موضعی است میان حرمین در ناحیه جحفه ، بر سه میلی آن و گفته اند نزدیک جحفه بر یک میلی آن است و ذکر آن در حدیث آمده است. ابن اثیر گوید: غدیر خم موضعی میان مکه و مدینه است که چشمه ای در آن میریزد و میان آن دو مسجد رسول اﷲ ( ص ) قرار دارد. یا اینکه خم ، نام بیشه ای در آنجا است ، غدیر آب مسمومی دارد و مولودی در آنجا تولد نمی یابد مگر اینکه وقتی به حد احتلام رسید آنجا را ترک می گوید و شاید آن به جهت بدی آب و هوا باشد. ( تاج العروس ذیل خم ). ابن قتیبة نیز در عیون الاخبار ( ج 1 ص 219 ) به نقل از اصمعی داستان ترک گفتن مردم غدیر خم را ذکر کرده است.
روز یا واقعه غدیر خم : غدیر خم در نزد مسلمین حائز اهمیت بسیاری است ، زیرا پیغامبر ( ص ) در موقع برگشتن از حجةالوداع در این ناحیه خطبه غرائی ایراد کرد و مخصوصاًشیعیان برای این روز اهمیت بیشتری قائلند زیرا در این روز پیغامبر ( ص ) علی ( ع ) را به امامت منصوب کرد. در تاریخ حبیب السیر درباره این واقعه چنین آمده : حضرت رسول پیش از طلوع صبح طواف وداع نمود و از طرف اسفل مکه بیرون خرامید و متوجه مدینه گشت. طی مسافت ، میفرمود تا به منزل غدیر خم که از نواحی جحفه است رسید. و در کشف الغمة مسطور است که حضرت شفیعالامة ( ص ) بعد از وصول به غدیر خم در آن موضع که به سبب فقدان آب و علف قابلیت نزول نداشت فرودآمد و اهل اسلام لوازم متابعت به تقدیم رسانیدند، و سبب نزول در آن منزل این بود که قبل از آن حضرت مقدس نبوی که به موجب وحی سماوی مأمور شده بود که جناب ولایت مآب مرتضوی را به خلافت خویش نصب فرماید و آن حضرت اظهار این صورت به جهت دریافت بعض مهام در تأخیر انداخته بود و چون به منزل غدیر خم رسید و معلوم نمود که پس از تجاوز از آن مکان طوایف انسان از موکب همایون جدا شده به طرف منازل خود خواهند رفت و اراده ازلی مقتضی آن بود که تمامی آن مردم از امامت شاه ولایت وقوف یابند این آیت نازل شد که «یا ایها الرسول بلغ ما انزل الیک من ربک » ( قرآن 67/5 )؛ یعنی فی استخلاف علی و النصب علیه بالامامة «و ان لم تفعل فما بلغت رسالتک واﷲ یعصمک من الناس » و چون بنابر مدلول کریمه مذکوره وجوب نصب امیرالمؤمنین علی به خلافت بتحقیق انجامید حضرت رسالت ( ع ) در آن موضع منزل گزید و فرمود که در سایه اشجار بعض آن حوالی را صفائی دادند و پالانهای شتران را جمع ساخته بر زبر یکدیگر نهادند و بلال به اشارت آن حضرت ندا کرد که الصلوة جامعة و به روایتی آواز برآورد که : حی علی خیر العمل ، خلایق مجتمع گشته رسول ( ص ) بر بالای آن پالانها برآمد و علی مرتضی نیز به فرموده آن حضرت بالا رفته بر یمین سیدالمرسلین بایستاد. آن سرور بعد از ادای حمد و ثنای باری تعالی از انتقال خویش به عالم دیگر مردم را آگاه گردانید و فرمود که میان شما دو امر عظیم می گذارم که اگر دست در آن زنید گمراه نشوید: یکی از آن دو بزرگتر است از دیگری ، و آن دو چیز قرآن و اهل بیت من است و این هر دو از یکدیگر جدانشوند تا لب حوض کوثر به من رسند. پس فرمود که ایهاالناس آیا نیستم من اولی به شما از نفسهای شما؟ از اطراف و جوانب آواز برآمد که : بلی. حضرت فرمود که هرکس من اولی ام به او از نفس او، علی به او اولی است از نفس او. آنگاه دست شاه ولایت پناه را گرفته ، گفت : من کنت مولاه فهذا علی مولاه ، اللهم و ال من والاه و عاد من عاداه و انصر من نصره و اخذل من خذله و ادا الحق معه حیث کان. آنگاه شاه ولایت پناه به موجب فرموده حضرت رسالت دستگاه بر در خیمه نشست تا طوایف خلایق به ملازمتش رفته لوازم تهنیت به تقدیم رسانیدند، و از جمله اصحاب عمربن الخطاب جناب ولایت مآب را گفت : بخ بخ یا ابن ابی طالب اصبحت مولائی و مولای کل مؤمن و مؤمنة؛ یعنی خوشا به حال تو ای پسر ابی طالب که بامداد کردی در وقتی که مولای من و مولای هر مؤمن و مؤمنه بودی. بعد از آن امهات مؤمنین برحسب اشارت سیدالمرسلین به خیمه ام المسلمین رفته شرط تهنیت به جای آوردند و به روایت علماء مذهب ائمه امامیه آیت کریمه «الیوم اکملت لکم دینکم و اتممت ُ علیکم نعمتی ( قرآن 3/5 ) در این روز نازل گشت ، و حضرت رسول ( ص ) فرمود: اﷲ اکبر علی اکمال الدین و اتمام النعمة و رضی الرب برسالاتی والولایة لعلی بن ابی طالب ، و چون حضرت خیرالبریة در غدیر خم از قضیه مذکوره فراغت یافت کوچ فرموده به مدینه شتافت ، و پس از وصول بدان بلده طیبه این کلام بر زبان همایونش جاری شد که لااله الااﷲ وحده لاشریک له ، له الملک و له الحمد و هو علی کل شی قدیر، آئبون تائبون عابدون ساجدون لربنا حامدون صدق اﷲ وعده و نصر عبده و هزم الاحزاب وحده. ( تاریخ حیب السیر چ خیام ج 1 صص 410 - 412 ). در کتاب تاریخ اسلام چنین آمده : در اخبار شیعه متواتر است که در منزل غدیر خم ، پیغمبر به موجب وحیی که رسیده بود مردم را جمع کرد و بر منبری ازجهاز شتر بالا رفت و علی را با خود به منبر برد و پس از خطبه ای مشتمل بر وعظ و اخبار از نزدیکی وفات خودگفت : انی مخلف فیکم ما ان تمسکتم به لن تضلوا من بعدی : کتاب اﷲ و عترتی فی اهل بیتی لن یفترقا حتی یرداعلی الحوض ، پس بازوان علی را گرفته بلند کرد و با صدای رسا گفت : من کنت مولاه... الحدیث ، و از منبر فرودآمده مردم را فرمود دسته دسته بروند و بر علی به امارت مؤمنین سلام کنند و چنین کردند مخصوصاً عمر که در تهنیت اطناب کرد و گفت بخ بخ لک...: پس در همان منزل آیه نازل شد که : الیوم اکملت لکم... ( قرآن 3/5 ) الاَّیة. سپس عده ای از صحابه که ناراضی شده بودند در عقبه ٔارس به قصد پیغمبر کمین کردند ولی جبرئیل پیغمبر رابر مکر آنان آگاه کرد و نتیجه نگرفتند. باید دانست که حدیث من کنت مولاه... را اهل سنت نیز روایت کرده اند. ( تاریخ اسلام تألیف علی اکبر فیاض چ دانشگاه صص 106- 107 ). ابن خلکان گوید: لیله عید غدیر شب 18 ذی الحجه است و غدیر خم میان مکه و مدینه قرار دارد و در آن غدیر آبی است و گفته اند که آنجا غیضه ای است. هنگامی که پیغمبر ( ص ) از مکه شرفها اﷲ تعالی در سال حجةالوداع برمی گشت بدینجا رسید با علی بن ابی طالب ( رض ) مؤاخات کرد و گفت : علی منی کهارون من موسی ، اللهم وال من والاه... الحدیث ، و شیعه را موضوع علاقه زیادی است. حازمی گوید: غدیر خم وادیی بین مکه و مدینه در نزدیکی جحفه است که پیغمبر ( ص ) در نزدیکی آن خطبه کرد واین وادی به کثرت وخامت و گرمای سخت موصوف است. ( ازوفیات الاعیان چ تهران ج 2 ص 223 ). صاحب النقض در این باره چنین آرد: چون مصنف نامنصف دعوی علم به اخبار و آثار می کند بایستی که انکار نکردی که روز سقیفه که مهاجر و انصار تقریر امامت می کردند ابوبکر و عمر در مسجد رسول ( ص ) باهم بودند مغیره درآمد و گفت : چه خواهید کردن ؟ عمر گفت : «ننتظر هذا الشاب حتی نبایعه » ( گوش به علی می داریم تا بر وی بیعت کنیم ). مغیره که او را «ادهی العرب » گفتندی ، گفت : زنهار که با علی ( ع ) بیعت مکنید و دیگری را اختیار کنید که کفایت است رسالت در بنی هاشم. تا ایشان به سقیفه رفتند و بر ابوبکر ابوقحافه بیعت کردند و فاطمه زهرا روز بیعت به باب النجد ( ظاهراً به باب المسجد ) آمد و گفت : «لاعهد لی بقوم اسواء محضراً منکم ، ترکتم رسول اﷲ ( ص ) جنازة بین ایدینا و قطعتم امرکم فیما بینکم ، لم تؤامرونا و لم تروا لنا حقنا ( حقاً ) کأنکم لم تعلموا ما قال یوم غدیر خم : واﷲ لقد عقد له یؤمئذ الولاء، لیقطع منکم بذلک منها الرجاء، و لکنکم قطعتم الاسباب بینکم و بین نبیکم ، واﷲ حسیب بیننا و بینکم فی الدنیا و الاَّخرة؛ یعنی ای مردم من قومی نکوهیده تر از شما ندیده ام. جنازه پیغمبر را در میان ما بازگذاشتید در طلب دنیا شتافتید و از فرمان رسول خدای روی برتافتید و حق ما را ندیده انگاشتید چنانکه گویا نشنیدید و ندانستید آنچه در غدیر خم بفرمود: سوگند با خدای که پیغمبر خلیفتی خویش در حق علی منصوص داشت تا شما آرزوی آن نکنید و شما رشته انتساب و انتماء را در میان خود و پیغمبر خود قطع کردید و خداوند در دو جهان میان ما و شما حاکم باشد.» ( کتاب النقض ص 28 و ناسخ التواریخ ج خلفا ص 40 ). رجوع به احتجاج طبرسی و بحارالانوار ج 8 ص 40 شود.سیدحمیری ( 105 - 173 هَ. ق. ) اشهر شعرای شیعه حادثه غدیر خم را به نظم آورده و آن حادثه به عقیده شیعیان این است که پیغمبر ( ص ) روز غدیر خم دست علی ( ع )را گرفت و گفت : من کنت مولاه فعلی مولاه ، اینک ابیات مزبور:

معنی کلمه غدیر خم در فرهنگ فارسی

آبگیری است بین مکه و مدینه در ناحیه جحفه واقع در دومیلی جحفه . چشمه ای در آن میریخته و میان آن دو مسجد رسول الله ص قرار داشته . یا روز ( یوم ) یا واقعه غدیر خم . غدیر خم در میان مسلمانان حائز اهمیت است زیرا پیغمبر ص در موقع بر گشتن ازحجه الوداع در این ناحیه خطبه ای ایراد کرد و در ضمن آن گفت : من کنت مولاه فهذاعلی مولاه اللهم وال من والاه و عاد من عاداه و انصر من نصره و اخذل من خذله و ادلحق معه حیث کان . شیعه باستناد همین حدیث علی ۴ را جانشین پیغمبر دانند و اهل سنت [ مولی ] را به [ دوست ] تعبیر کنند .
غدیری است بین مکه و مدینه و فاصله آن تا جحفه دو میل است موضعی است میان حرمین در ناحیه جحفه بر سه میلی آن و گفته اند نزدیک جحفه بر یک میلی آن است و ذکر آن در حدیث آمده است

معنی کلمه غدیر خم در دانشنامه آزاد فارسی

غَدیر خُم
غَدیر خُم
(غدیر در لغت به معنای آبگیر) نام محلّی است بین مکّه و مدینه در نزدیکی جُحفَه. شهرت آن به مناسبت واقعه ای است که در ۱۸ ذیحجه ۱۰ق در آن اتفاق افتاد. پیامبر اکرم (ص) در بازگشت از حَجّة الوداع، که در آن شمار بسیاری از مردم مدینه و اطراف مکه (به قولی ۱۲۰هزار نفر) همراه او به مکه آمدند تا مراسم حج را به جای آورند، در این محل توقف کردند و به اشارۀ وحی (۶۷، مائده) ضمن ایراد سخنان مهمّی، امام علی (ع) را به عنوان جانشین خود معرفی کردند و فرمودند: مَنْ کُنْتُ مَوْلاه فهذا علیٌ مولاه. آن گاه حاضران به امام علی (ع) تبریک گفتند. علامۀ امینی در مجموعۀ الغدیر فی الکتاب و السّنه و الادب حدیث غدیر را از ۱۱۰ تن از صحابه و ۸۴ نفر از تابعین، به نقل از صحابه، نقل کرده است. وی نام ۳۶۰ تن از علمای روایت را، بعد از صحابه و تابعین، که این حدیث را نقل کرده اند ذکر کرده است. علاوه بر آن کتاب های مستقل چندی نیز در این باب تألیف و اشعار فراوانی دربارۀ آن سروده شده که به «غدیریه» معروف اند. اولین غدیریه را که چکامه ای بلند بود، حسّان بن ثابت، شاعر نامی زمان رسول الله، بعد از سخنرانی پیامبر (ص) در همان مجلس سرود و بعد از وی شاعران و چکامه سرایان، به سرودن اشعار دربارۀ این حادثه تاریخی پرداخته اند. امامان شیعه این روز را عید معرّفی کرده و در آن به شیعیان تهنیت می گفتند. حدیث غدیر علاوه بر منابع شیعی، در منابع اهل سنّت نیز به صورت گسترده نقل شده است. نیز← عید_غدیر

معنی کلمه غدیر خم در دانشنامه اسلامی

[ویکی شیعه] غدیر خُم مکانی در مسیر مکه به مدینه. در هجدهم ذی الحجه سال دهم هجری، پیامبر(ص) در این مکان، امام علی(ع) را به عنوان جانشین خود معرفی کرد.
غدیرخُم، نام برکه ای است که در چهار کیلومتری جُحفه واقع شده است. جحفه حدوداً در فاصله ۲۰۰ کیلومتری شمال غربی مکه قرار دارد و یکی از میقات های پنجگانه است. این مکان به دلیل وجود مقداری آب و چندین درخت، محل توقف و استراحت کاروانیان بوده است.
در روز هجدهم ذی الحجه سال دهم هجری، پیامبر(ص) در این مکان، امام علی(ع) را به عنوان ولیّ و جانشین خود به مردم معرفی کرد. این حادثه به واقعه غدیر معروف است.
[ویکی اهل البیت] «غدیر خم» نام مکانی است که در آنجا پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) در پی دستور الهی، علی(علیه السلام) را به سمت جانشینی خود منصوب نمودند. این انتصاب در هجدهم ذی الحجه ی سال دهم هجری در راه بازگشت از سفر حجةالوداع انجام پذیرفت.
غدیر در لغت به معنی برکه آب است؛ و خم، نام مکانی است در سه مایلی جحفه که به صورت گودال بزرگی بوده که آب در آن فرو رفته بود و چون غدیر در آن مکان بوده، غدیرخم نامیده شده است. جحفه، روستایی بزرگ واقع در سه منزلی از طرف مکه به سوی مدینه و میقات اهل شام است، اسم اصلی آن مهیعه بوده و چون سیل آن را به کلی از بین برده، جحفه نامیده شده است در جحفه راه مدینه، مصر و عراق از هم جدا می شده است. بنابراین، غدیرخم از طرف مکه به مدینه در سه مایلی جحفه یعنی 12 کیلومتر مانده به جحفه قرار داشته است و جحفه در سه منزلی مکه به مدینه بوده است. یعنی مسافت آن از مکه به اندازه سه روز طی مسافت با وسایل نقلیه قدیم بوده است.
با این که انتظار می رفت پیامبر خدا در اولین و آخرین سفر حج خود مدتی در مکه بمانند، ولی بلافاصله پس از اتمام حج حضرت به منادی خود بلال دستور دادند تا به مردم اعلان کند: فردا کسی جز معلولان نباید باقی بماند، و همه باید حرکت کنند تا در وقت معین در غدیر خم حاضر باشند.
صبح آن روز که پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم از مکه حرکت کردند، سیل جمعیت که بیش از صد و بیست هزار نفر (و به قولی صد و چهل هزار، و به قول دیگر صد و هشتاد هزار نفر) تخمین زده می شدند به همراه حضرت حرکت کردند. حتی عده ای حدود دوازده هزار نفر از اهل یمن که مسیرشان به سمت شمال نبود همراه حضرت تا غدیر آمدند.
همین که به منطقه کراع الغمیم - که غدیرخم در آن واقع شده – رسیدند، حضرت مسیر حرکت خود را به طرف راست جاده و به سمت غدیر تغییر دادند و فرمودند: أَیها الناس أَجیبوا داعی اللَّه أَنا رسول اللَّه: ای مردم، دعوت کننده خدا را اجابت کنید که من پیام آور خدایم.
و این کنایه از آن بود که هنگام ابلاغ پیام مهمی فرا رسیده است. سپس فرمان دادند تا منادی ندا کند: «همه مردم متوقف شوند و آنان که پیش رفته اند بازگردند و آنان که پشت سر هستند توقف کنند».
تا آهسته آهسته همه جمعیت در محل از پیش تعیین شده جمع گردند. و نیز دستور دادند: کسی زیر درختان کهن سالی که در آن جا بود نرود و آن موضع خالی بماند.
پس از این دستور همه مرکب ها متوقف شدند، و کسانی که پیش تر رفته بودند بازگشتند و همه مردم در منطقه غدیر پیاده شدند و هر یک برای خود جایی پیدا کردند، و کم کم آرام گرفتند.
[ویکی فقه] غدیر خم (ابهام زدایی). غدیر خم ممکن است در معانی ذیل به کار رفته و یا اسم برای مکان های ذیل باشد: • واقعه غدیر خم، واقعه غدیر از مهم ترین وقایع تاریخ اسلام، روز انتصاب امام علی (علیه السلام)، به ولایت و جانشینی پیامبر اسلام (صلی الله علیه وآله وسلم)، توسط آن حضرت• مسجد غدیر خم، مسجد غدیر خم مسجدی در بین راه مکه و مدینه در محل غدیر خم در محل وقوع واقعه غدیر خم
...

جملاتی از کاربرد کلمه غدیر خم

چونکه او برگشت از حجّ الوداع در غدیر خم مکان کرد آن مطاع
در وصف او بیان نبی از غدیر خم آید همی بگوش دل صاحبان دل
فاش گویم در غدیر خم به امر کردگار مصطفی در نصب حیدر درفشانی می‌کند
چون در غدیر خم خیرالبشر رسید از حجة الوداع با عزّ و اقتدار
در ترانهٔ معنی دم ز سر مولا زن وانگه از غدیر خم بادهٔ تولا زن
یک غدیر خم بود در جهان صد خُم و غدیر شد از او روان
در غدیر خم یزدان گفت مر پیمبر را کز پی کمال دین شو پذیره حیدر را
امروز از شرف اندر غدیر خم شد مرتضی علی سلطان تاجدار
شیعیان که معتقد به امامت هستند بر این باورند جانشینی بعد از محمد از جانب خدا تعیین و معرفی می‌شود که همان علی است و محمد وی را به صورت خاص در غدیر خم معرفی کرد و از آن‌ها برای علی بیعت گرفت. فرزندان علی نیز جانشین بعدی محمدند و تمامی آنان معصوم و بدور از هر گونه خطا هستند. خلافت از دیدگاه شیعه انتسابی نیست بلکه جانشینی صلبی وارثی از پدر به پسر است.
در مرداد ۱۳۹۸، مسعود پسندیده، عضو شورا، به دلیل تشویش اذهان عمومی، توهین به مسئولان و «استفادهٔ غیرمجاز از اموال عمومی» به ۶ ماه حبس، شلاق و جزای نقدی محکوم شد، هرچند در همان ماه به مناسب فرارسیدن عید غدیر خم مورد عفو رهبری قرار گرفت. او علت محکومیتش را اعتراض به لغو کنسرت سالار عقیلی پس از اخذ مجوز و فروش بلیت‌ها و انتقاد از فرماندار طی مصاحبه با یکی از نشریات محلی شهر اعلام کرد که منجر به ۶ ماه حبس شد که به مدت ۳ سال به تعلیق درآمد، ولی پس از مشاجرهٔ لفظی‌اش با معاون شهردار در یکی از جلسات مربوط به بودجهٔ شهرداری با شکایت شخص حقیقی فعال شد.
اگر که باشد تو را بسر هوش غدیر خم را مکن فراموش که امر بلغ به اهل عالم مقام حیدر کند مسلم
آهنی در کف، چون مرد غدیر خم به کتف باز فکنده سر هر دو کم