شاه عباس صفوی

این کتاب در دو جلد توسط انتشارات دبیر منتشر شده و در قالب یک داستان به روایت دورهٔ سلطنت شاه عباس صفوی پرداخت است. دست مایه رمان، عشقی است میان «ریحان»، دختر زیبای «علی بیک» ـ کدخدای لاهیجان ـ و پسر عمویش «ابراهیم» که نامزد یکدیگرند. اما حاکم گیلان با دیدن ریحان در او طمع می‌کند و او را از علی بیک می‌طلبد. علی بیک این توهین را برنمی‌تابد و در درگیری با حاکم گیلان، او را به قتل می‌رساند. پس از آن، «فرهاد خان»، مباشر حاکم، وقایع را چنان به عرض شاه می‌رساند که وی حکم قتل همه اهالی لاهیجان را صادر می‌کند و…

پس از اتابکان لر کوچک، والیان فیلی توسط شاه عباس صفوی به عنوان حاکم منطقه لرستان انتخاب شدند.

بنابراین کنزالاسرار یا دیوان امیرپازواری اواخر قرن دهم و اوایل قرن یازدهم سروده شده است که مصادف با پادشاهی شاه عباس صفوی می باشد و طبق نظر پژوهشگران دیوان امیر پازواری در قرن یازدهم موجود بوده است که مستشرقان اروپایی بر اساس آن کتاب کنزالاسرار را به چاپ رساندند.

قدمت این شهر به دوران سلطنت شاه عباس صفوی بر می‌گردد. در این دوران امرایی به نام‌های ولی سلطان صوفی و بهرام علی صوفی به امر شاه عباس به حکومت رانکوه و دیلمان منصوب و در املش سکنی گزیدند. از خانواده‌های قدرتمند و قدیمی املش می‌توان به خاندان صوفی اشاره کرد.

در سال ۹۹۹ ه‍.ق به موجب پیمان منعقده میان نمایندگان شاه عباس صفوی و سلطان مراد سوم خلیفه عثمانی، تبریز، باختر ایران و ارمنستان، شکی، شروان، گرجستان و قره‌باغ تحت سیطره دولت عثمانی درآمد.

البته قابل ذکر است در منطقه بالارود شمالی چهارپل وجود دادپل شاه عباس صفوی یکی از پلهای قدیمی این منطقه می‌باشد ودیگر پل‌های منطقه قدمت معاصر دارند شامل پل پدرو پسر و پل خشتی که در مرکز روستای بالارود شمالی در زمان اواخر قاجار بنا شده‌است

اَندْخوی شهری در ولایت فاریاب در شمال غربی افغانستان است که در کناره جنوبی بیابان قره‌قوم و در کنار رود اندخوی موقعیت دارد. این شهر حدود ۳۷٬۸۷۷ نفر (۲۰۲۰) جمعیت دارد و ۳۰ کیلومتر با آمودریا فاصله دارد. اندخوی شهری باستانی در ناحیه جوزجانان بوده‌است، تا دوره شاه عباس صفوی پادشاه ایران، اندخوی مرکز فاریاب بود، ولی بعد از فتح آن مردم آن که اکثراً تاجیک بوده‌اند به مرکز ایران کوچانیده شدند، اندخوی تا زمان نادرشاه افشار ویران بود که با اسکان بیات‌ها و افشارها نادر اقدام به آبادانی این شهر کرد که بعدها ترکمنهای آلیلی به این شهر مهاجرت کردند

شیروان در زمان صفویه از اعتبار و اهمیت ویژه‌ای برخوردار شد و در زمان شاه عباس بزرگ بیش از چهل‌هزار خانوار از کردهای جنگجو عمدتاً از نواحی شرقی آناتولی به این ناحیه کوچ کرده و در اینجا مستقر شدند. شاه عباس صفوی چند بار، از جمله در ۱۰۰۷ هـ. ق، به خراسان که مورد تاخت و تاز مردمان گوناگون بود و همچنین به شیروان سفر کرده‌است. نادرشاه افشار در ۲۴ شوال ۱۱۴۸ هـ. ق، به پادشاهی رسید و رضاقلی میرزا، پسرش را فرمانروای خراسان از جمله شیروان کرد. شیروان یکی از شهرهای مهم در دوره نادرشاه افشار به‌حساب می‌آمده‌است.

شیخ العجم امیر پازواری معروف به امیر الشعرا و امیر مازندرانی و با تخلص امیر (زاده: قرن ۹ ه‍.ش در منطقه پازوار در حومه بابل مازندران) شاعر و عارف نامی مازندرانی که در طبرستان به کسب علم پرداخت. وی از پیروان شیعه دوازده‌امامی بود. عمدهٔ شهرت وی به واسطه اشعار عاشقانه و عارفانه است. یکی از روایاتی که در مورد اوست این مطلب است که او پس از تصرف مازندران به دست شاه عباس صفوی به وی پیوست و از شاه القابی دریافت کرد. به‌گفته دانشنامه ایرانیکا وی شخصیتی مشکوک‌الوجود است و مشخص نیست آیا همچین شخصیتی واقعا وجود داشته یا اینکه اشعار وی را دیگران برایش نوشته‌اند.