شام غریبان

معنی کلمه شام غریبان در لغت نامه دهخدا

شام غریبان. [ م ِ غ َ ] ( ترکیب اضافی ، اِ مرکب ) شب ِ مردم غریب و از یار و دیار دورافتاده. شام مسافران که وحشتناک می باشدبخصوص در مفلسی. ( بهار عجم ) ( آنندراج ) :
گفتم ای شام غریبان طره شبرنگ تو
در سحرگاهان حذر کن چون بنالد این غریب.حافظ.بیا بشام غریبان و آب دیده من بین
بسان باده صافی در آبگینه شامی.حافظ.نماز شام غریبان چو گریه آغازم
بمویه های غریبانه قصه پردازم.حافظ.عیش من در شکن زلفت دانی چون است
آن چنانست که در شام غریبان محتاج.باقر کاشی ( از آنندراج ).صائب از هند مجو عشرت اصفاهان را
فیض صبح وطن از شام غریبان مطلب.صایب.دل در آن زلف ندارد غم تنهایی ما
فیض صبح وطن این شام غریبان دارد.صائب ( از آنندراج ).- شام غریبان گرفتن ؛ زاری کردن بدرد چنانکه بر وفات کسی. گریستن و اندوه و غم نمودن چنانکه بر مرگ کسی کنند.
|| شب اول وفات کسی برای خانواده آن کس. ( از یادداشت مؤلف ). رجوع به شب غریب شود. || ( اِخ ) شب یازدهم محرم و عزاداری بعد آن شب. ( یادداشت مؤلف ). || نام شهری است. ( غیاث اللغات ).

معنی کلمه شام غریبان در فرهنگ فارسی

شب مردم غریب و از یار و دیار دور افتاده شام مسافران که وحشتناک می باشد بخصوص در مفلسی .

معنی کلمه شام غریبان در دانشنامه عمومی

شام غریبان، مراسم مذهبی شیعه است که در غروب روز عاشورا برگزار می گردد. سوزاندن خیمه های خانواده حسین بن علی و به اسارت گرفتن خانواده حسین بن علی توسط لشکر یزید بن معاویه درون مایهٔ این مراسم است. در این مراسم عزاداران با روشن کردن شمع به عزاداری می پردازند.
در مراسم شام غریبان در حرم علی بن موسی الرضا، همه خادمان حرم دور تا دور یکی از بزرگترین صحن ها شمع به دست می ایستند و یکی در وسط نوحه می خواند. مردم نیز همراه خادمان می شوند و شمع دست می گیرند. یک سینی بزرگ هم وسط صحن می گذارند که با شن پر شده و شمع های روشن را در آن فرومی کنند.

معنی کلمه شام غریبان در دانشنامه اسلامی

[ویکی شیعه] شام غریبان، در ادبیات و مرثیه های پارسی زبان به غروب آفتاب روز عاشورا و سوگواری این شب گفته می شود. نوحه های این مراسم یادآور آوارگی اهل بیت امام حسین(ع) و اسیران و کودکان بازمانده از واقعه کربلا است که در غروب عاشورا، بی پناه در تاریکی شب، در بیابان کربلا به سر می بردند. بعضی رسوم خاص، مانند روشن کردن شمع یا نشستن در تاریکی، باعث تفاوت عزاداری این شب با دیگر شب های محرم می شود.
یکی از معانی واژه غریب، دور افتاده از وطن است و گاهی برای کسی که بی یار و یاور مانده است نیز از واژه غریب استفاده می شود. شام غریبان نیز به معنای شب ِ مردم غریب و دورافتاده از یار و دیار آمده است.
در اصطلاح و در مرثیه های پارسی زبان ، به غروب آفتاب روز عاشورا و سوگواریِ شبانه این شب گفته می شود
[ویکی اهل البیت] این صفحه مدخلی از کتاب فرهنگ عاشورا است
در لغت، به معنای شب مردم غریب و از یار و دیار دور افتاده است، شام مسافران که وحشتناک می باشد. شام غریبان گرفتن: زاری کردن به درد، چنان که بر وفات کسی گریستن و غم نمودن. شب اول وفات کسی برای خانواده آن کس، شب یازدهم محرم و عزاداری بعد از آن شب.
در اصطلاح، به مراسم سوگواری شبانه در شب یازدهم محرم گفته می شود که مردم به صورت دو گروه مجزا، پس از غروب آفتاب عاشورا در مسجدها و تکیه ها، با خواندن نوحه های غمگین، یاد اسرای اهل بیت را گرامی می دارند.
این برنامه، اغلب با در دست داشتن شمع هایی و در شب تاریک یازدهم محرم انجام می گیرد و بیشتر از کودکان و نونهالان در این سوگواری تمثیلی استفاده می شود. یاد کردی است از آوارگی اهل بیت امام حسین علیه السلام و کودکان بازمانده از شهدای کربلا که در غروب عاشورا، بی پناه و درمانده در ظلمت اندوهبار شب، در دشت و بیابان کربلا به سر آوردند.
در این شب، «مراسمی ساده و غم انگیز برپا می شود و عزاداران با لباس های سیاه و شمعی افروخته در دست گرفته، کاه بر سر می پاشند و نوحه های غم انگیز می خوانند و دسته دسته در معابر حرکت می کنند و هر چند قدم، مدتی می نشینند و می گریند، آرام و غمناک. در این مراسم به کلی سینه زنی نمی شود و علم و بیرق نیز حرکت داده نمی شود».
جواد محدثی، فرهنگ عاشورا، نشر معروف.
[ویکی شیعه] شام غریبان (ابهام زدایی). شام غریبان ممکن است به عناوین ذیل اشاره داشته باشد:
[ویکی شیعه] شام غریبان (تابلو). شام غریبان نام تابلو نقاشی مینیاتور اثر محمود فرشچیان نگارگر . نام این تابلو برگرفته از غروب و شب روز روز عاشورا سال ۶۱ هجری قمری است که در بین شیعیان شام غریبان نامیده می شود.
فرشچیان پیش از این، آثار عاشورایی دیگری نیز خلق کرده بود که از مشهور ترین آنها می توان به تابلو عصر عاشورا اشاره کرد.
فرشچیان درباره اثر خود گفته است: «کشیدن تابلوی «شام غریبان» از نظر رنگ بندی بسیار مشکل بود، صورتی در تابلو نیست. دست ها، حرکت و پاها نشان دهنده فاجعه ای است که بر خاندان عصمت و طهارت گذشته است. سعی کرده ام که با حرکت های دست، فاجعه را نشان دهم بدون اینکه صورتی در آن باشد.»

جملاتی از کاربرد کلمه شام غریبان

روزش سیه تر بود از شام غریبان سر در گریبان

به اشک و زاری شام غریبان به رشک عاشق از کام رقیبان

یکی از دسته‌جات عزاداری امام حسین بعد از مراسم شام غریبان به منازل کشته‌شدگان جنگی این شهرستان مراجعه می‌کردند که در مسیر بازگشت یکی از این دسته‌جات، راکب یک موتور سیکلت با همراهی یک نفر دیگر طی اقدامی با پرتاب یک نارنجک به میان عزاداران باعث مرگ یک نفر و زخمی شدن تعدادی دیگر از مردم شد. وی پس از این اقدام به سرعت از صحنه گریخت.

هر کرا تنگدلی عینک بینائی داد صبح را تیره تر از شام غریبان داند

دلگیر نیستیم ز بخت سیاه خویش فیض سحر ز شام غریبان گرفته ایم

در زلف تو بیچاره اسیرست دلم یا رب که در آن شام غریبان چونست

یار بگشود سر زلف شب یلدا را ای جگرسوختگان شام غریبان عشق است

تا فتاده است به فکر سرکویش صائب هست دلگیرتر از شام غریبان وطنش

چشم حسرت از گل روی وطن پوشیده ایم دل به زلف سرکش شام غریبان بسته ایم

در غریبی سیلی اخوان نمی آید به دست ورنه از صبح وطن، شام غریبان خوشترست

شادی صبح وطن باد، به گل ارزانی که من آشفته تر از شام غریبان رفتم

انفجار نارنجک در تربت جام، حادثه‌ای تروریستی بود که در مراسم شام غریبان در یکی از حسینیه‌های شهر تربت جام و در ساعت ۲۰ و ۴۵ دقیقه روز چهارشنبه ۱۸ دی ۱۳۸۷ روی داد. بر اثر این انفجار ۱ نفر به نام میلاد لرزان کشته و ۳۰ نفر زخمی شدند. پرتاب نارنجک توسط یک فرد موتورسوار انجام شده بود. چند تن از مظنونان به دست داشتن در حمله دستگیر شدند.