زاخو

معنی کلمه زاخو در لغت نامه دهخدا

زاخو. ( اِخ ) ایالتی است هم مرز دیار بکر و بتلیس و انتهای شمال غربی آن متصل بموصل است و به انضمام ناحیه سلیفاتی مشتمل بر 109 قریه است. ( قاموس الاعلام ترکی ). در ملحقات المنجد آرد: ایالتی است در عراق ( موصل ) بمساحت 420130 گز و مشتمل بر سه ناحیه : سلیفاتی ، سندی ، کلی.
زاخو. ( اِخ ) شهری است که مرکز ایالت زاخو است و مساحت آن 75000 گز میباشد. ( ملحقات المنجد چ 1956 ). مؤلف قاموس الاعلام ترکی آرد: قصبه مرکزی قضاء زاخو واقع در حدود 100کیلومتری موصل است و یکی از رودهای تابع دجله از کنار آن میگذرد - انتهی.
زاخو. ( اِخ ) زاخائو. رجوع به زاخائو شود.

معنی کلمه زاخو در فرهنگ فارسی

ایالتی است هم مرز دیار بکر و بتلیس و انتهای شمال غربی آن به موصل است

معنی کلمه زاخو در دانشنامه عمومی

زاخو ( به کردی: Zaxo/زاخۆ ) یکی از شهرهای کردستان عراق است.
شهر زاخو در نزدیکی مرز کردستان ترکیه قرار گرفته و از قدیم به عنوان ایستگاه بازرسی مرزی عمل می کرده است. جمعیت آن حدود ۱۰۰٬۰۰۰ نفر است و رودخانه خابور از میان آن می گذرد. یکی از دیدنی ترین آثار تاریخی زاخو، پلی سنگی به نام پل دلال است که از تخته سنگ های بزرگ ساخته شده است.
• نام زاخو را برگرفته از زبان کردی و به معنی رود خون دانسته اند زیرا زمانی نبردی خونین میان ایران و روم در این جایگاه روی داده است.
• زاخه یا زاخ نیز دانسته اند.
• در آرامی زاخوتا ظفر معنی می دهد که باز اشاره ای به جنگ ایران و روم دارد.
زبان رایج در شهر زاخو، کردی کرمانجی به لهجه ای نزدیک به لهجه منطقه جزیره بوتان در کردستان ترکیه و منطقه دهوک است. کردها به این شهر لقب «عروس بادینان» داده اند. بادینان یا بهدینان نام ناحیه و گروهی از کردهای کرمانج بویژه از ایزدی ها است. شمار زیادی از آسوری ها و کلدانی های ساکن زاخو امروزه از این شهر مهاجرت کرده اند. مردم این شهر از ایل خزل هستند که اصالتا اهل کردستان ترکیه هستند بخشی از ایل کرد خزل نیز در استان های ایلام و همدان و کرمانشاه زندگی می کنند. ایل زعفرانلو ( زاخورانی ) اصالتاً اهل این منطقه هستند.
امروزه این شهر یکی از بازارگاه ها بزرگ اقلیم کردستان است. بسیاری برای کار از نقاط گوناگون عراق و حتی سوریه به زاخو مهاجرت کرده اند. بتازگی حکومت منطقه ای کردستان آغاز به حفر چاه نفت در ناحیه زاخو کرده است.

جملاتی از کاربرد کلمه زاخو

در سال ۴۴۰ قمری فرمانروای حمیدیان،ابوالحسن عیسکان حاکم عقره به فرمان ناصرالدوله به موصل حمله کرد.قراوش حاکم موصل که دید نمی تواند از پس ابوالحسن عیسکان براید؛پیغامی برای ابوالحسن بن موسک فرستاد که اگر با ابوالحسن عیسکان نبرد کند در مقابل زاخو و جزیره را به او می دهد.او با این نیرنگ این دو فرمانده کرد را در مقابل یکدیگر قرار داد.

این نقل قول نشانگر رونق کشاورزی و وجود کاخ‌های ساتراپی در آشوریه است. مکان دقیق کاخ‌ها مشخص نیست اما آستن هنری لایارد باستان‌شناس بریتانیایی، مکان کاخ‌ها را نزدیک زاخو کنونی پیش‌بینی می‌کند.

شهر دهوک مرکز استان و زاخو از دیگر شهرهای مهم استان دهوک است.