شاپورگان

آثار باستانی مربوط به باخترستان در طلاتپه شبرغان نشان از دیرینگی تاریخی این محل دارد. نام این شهر را دگرگون‌شدهٔ شاپورگان دانسته‌اند و بنیادگذار آن را شاپور یکم ساسانی می‌دانند.

الغ‌بیگ (زاده ۱۳۹۴ م. /۷۹۶ هـ) زمانی به حکومت شاپورگان و اندخوی گمارده شده‌بود.

قدیمی‌ترین آثار منثور تاریخ دار، پس از شاپورگان و ترجمه آثار دینی، قطعات دو روایت است. یکی گزارش آخرین دیدار مانی با بهرام اول که توسط یکی از همراهانش، نوهزادگِ[پانوشت ۱۹] مترجم، شرح داده شده‌است. مانی دو همراه دیگر نیز داشته که نام یکی از آن‌ها کوشتای،[پانوشت ۲۰] در متون قبطی آمده و نامه‌ای که مانی خطاب به او نوشته، موجود است. نفر دوم ابزخیا[پانوشت ۲۱] است که ظاهراً یکی از فرستادگان مانی به کرکوک بوده‌است. گزارش دوم شرح آخرین ساعت عمر مانی در زندانی در جندی شاپور و بدرود او با شاگردان و پیروانش است. تاریخ نگارش این دو گزارش، با وجود شاهدان عینی، حدود سال ۲۷۴ میلادی است. نثر هر دو قطعه ساده و جمله‌های کوتاه و تکراری است.