شاپورخواست

معنی کلمه شاپورخواست در لغت نامه دهخدا

شاپورخواست. [ خوا / خا ] ( اِخ ) یکی از شهرهای لِر کوچک. ( نزهة القلوب ص 171و 172 ) ( تاریخ گزیده ص 557 ). در فارسنامه ابن البلخی بنای آن بشاپوربن اردشیر نسبت داده شده و آمده است که این شاپورخواست پهلوی الاشتر است. ( فارسنامه چ لیسترنج و نیکلسون ص 63 ). و ایضاً رجوع بهمین کتاب ص 116 شود. نام شهری است از ولایتی واقع در بین خوزستان و اصفهان ، در بیست فرسخی نهاوند و شهر لوز بین این شهر و خوزستان است. ( مراصد الاطلاع ص 208 ذیل سابورخواست ). شاپورخواست ، که جغرافی نویسان عرب آن را سابور خواست نوشته اند، نیز از زمان ابن حوقل بسبب خرماهای خود معروف بوده است. در قرن چهارم شاپورخواست و بروجرد و نهاوند تحت سلطه حسنویه ، پیشوای کرد که دولت خود را در دینور مستقر ساخته بود درآمد. بدر، پسر حسنویه ، اموال خود را که در سال 404 هَ. ق. به دست دیالمه افتاد، در قلعه شاپورخواست که دزبز نام داشت و از حیث استحکام با قلعه معروف سرماج برابر بود نگاه میداشت. در قرن پنجم نام شاپورخواست در تواریخ اعمال سلجوقیان مکرر بمیان آمده و در سال 499 اتابک منکربرس این شهر و همچنین نهاوند و الیشتر را متصرف گردید. در اوایل قرن هشتم حمداﷲ مستوفی در تاریخ گزیده چنین ذکر نموده که در لر کوچک سه شهر معمور بود: بروجرد و خرم آباد و شاپورخواست و این شهر آخری اگرچه زمانی شهری بزرگ و بسیار آباد و مرکز دولت بوده و طوایف مختلف در آنجا مسکن داشته اند اما در این زمان بحال خراب افتاده بصورت شهر ساده ای در آمده است و در خصوص محل آن گوید که آن طرف ( جنوب ) بروجرد راه ( که از نهاوند می آید و به اصفهان میرود ) دو شعبه می شود: شعبه راست به شاپورخواست و شعبه چپ که جاده اصلی است ، به سمت مشرق بکرج ابودلف میرود. این گفته با قول ابن حوقل و مقدسی نیز مطابقت دارد زیرا ابن حوقل گوید از نهاوند تا الاشتر ده فرسخ ( بطرف جنوب ) و از الاشتر تا شاپورخواست دوازده فرسخ و از آنجا تا لر ( بزرگ ) یعنی تاصحرایی که در شمال دزفول است سی فرسخ است. مقدسی اضافه کرده است که از شاپورخواست تا کرج ابودلف چهار منزل و از شاپورخواست تا لر نیز چهار منزل است. ( سرزمینهای خلافت شرقی صص 217 - 218 ). و رجوع به تاریخ گزیده ص 552 و 553 و مجمل التواریخ و القصص صص 64، 399 - 401 و شابرخواست و سابرخواست و سابور خواست شود.

معنی کلمه شاپورخواست در فرهنگ فارسی

شهری که درقدیم در جنوب بروجرد واقع بود وراهی که ازنهاوند باصفهان میرفت بدو شعبه تقسیم میشد
یکی از شهر های لر کوچک در فارسنامه ابن البلخی بنای آن بشاپور بن اردشیر خواست پهلوی الاشتر است .

معنی کلمه شاپورخواست در دانشنامه آزاد فارسی

شهر قدیم در لرستان، ناحیۀ لُر کوچک. ظاهراً در دوازده فرسنگی جنوب شرقی الشتر قرار داشته است. بنای آن را به شاپور اول ساسانی نسبت داده اند. شاپورخواست از شهر های عمدۀ لُر کوچک بود و سابورخواست معرب آن است.

جملاتی از کاربرد کلمه شاپورخواست

اتابکان لر کوچک یا خورشیدیان دودمانی از مردمان لرتبار که بین سال‌های ۵۷۰ تا ۱۰۰۶ هجری قمری در لرستان و ایلام فرمانروایی می‌کرده‌اند. آل خورشید از طایفه جنگروی شعبه سلبوری بودند. سر سلسله اتابکان لر کوچک شاه شجاع الدین خورشید بود. ساکنان محدوده حکومت اتابکان و پایتخت این دودمان شهر شاپورخواست (خرم‌آباد کنونی) و مقر فرماندهی‌شان قلعه فلک‌الافلاک بود.