قرص برافزایشی
معنی کلمه قرص برافزایشی در دانشنامه عمومی
یک قرص برافزایشی ( به انگلیسی: accretion disc ) یک ساختار دیسک مانند از ماده است که به شکل حلقوی به دور یک جسم خاص می چرخد. این جسم می تواند یک ستاره جوان، یک کوتوله سفید، یک ستاره نوترونی یا یک سیاهچاله باشد. این چرخش باعث ایجاد گرما و تابش می شود و دامنه این تابش برای ستارگان جوان مادون قرمز و برای بازماندگان ستاره ای پرتو ایکس است.
ستارگان در درون سحابی های مولکولی پدید می آیند. جاذبه گرانشی سحابی در طول میلیون ها سال سبب فشرده گشتن مواد که عمدتاً از هیدروژن و ذرات غبار تشکیل گشته اند می گردد. در نتیجه انقباض سحابی یک توده فشرده از ماده در مرکز پدید می آید که به سبب دارا بودن مقداری غیر صفر از تکانه زاویه ای در حال چرخش است. تکانه زاویه ای همچنین سبب می گردد بخش هایی از سحابی نتواند جذب توده مرکزی گردد و در عوض در فواصلی دورتر شروع به گردش به دور توده مرکزی کند. نیروهای گرانش و گریز از مرکز در تعادل با یکدیگر سبب می گردند این مواد چرخنده پیرامونی شکل یک دیسک یا قرص را به خود بگیرند که بر روی صفحه عمود بر محور چرخش توده مرکزی قرار می گیرد. ذرات غبار و گاز هیدروژن مواد اصلی تشکیل دهنده این گونه قرص ها هستند. با افزایش دما تابش الکترو مغناطیسی از توده مرکزی آغاز می گردد که در این مرحله یک پیش - ستاره نامیده می شود. قرص اطراف پیش ستاره در این مرحله قرص پیرا - پیش ستاره ای است. با گذشت زمان و با انقباض بیشتر و نیز جذب مواد بیشتر از دیسک دمای پیش ستاره به حدی افزایش می یابد که واکنش های اتمی در مرکز آن شروع شده و یک ستاره متولد می گردد. قرص اطراف ستاره مرکزی در حالت کلی یک قرص پیرا - ستاره ای نامیده می شود. بسته به شرایط و مشخصات فیزیکی حاکم قرص پیرا - ستاره ای می تواند بر افزایشی یا پیش سیاره ای نامیده شود.
قرص پیرا - ستاره ای بسته به شرایط فیزیکی می تواند تا میلیون ها سال به چرخش حول ستاره مرکزی ادامه داده و در اثر اصطکاک میان ذرات اندک اندک به روی ستاره فرو ریزد. اصطکاک از برخورد ذرات غبار و گاز در درون قرص پدید می آید. بدون اصطکاک ذرات دیسک بر روی مدارهای بیضی شکل کپلری حرکت می کردند ( همانند سیارگان منظومه شمسی ) اما برخورد ذرات سبب ایجاد اصطکاک و اصطکاک سبب انتقال اندازه حرکت زاویه ای ذرات نزدیکتر به ستاره به ذرات دورتر می گردد. اصطکاک همچنین سبب بالا رفتن دمای قرص و تابش امواج الکترومغناطیسی از قرص می شود. این قرص در این مرحله یک قرص بر افزایشی نامیده می شود.
معنی کلمه قرص برافزایشی در ویکی واژه
جملاتی از کاربرد کلمه قرص برافزایشی
انتشار پرتو ایکس از قرص‌های برافزایشی در بسامدهای مشخصی دچار سوسو زدن می‌شود. این سیگنال‌ها را نوسان‌های نیمه متناوب می‌نامند. گمان می‌رود که این سیگنال‌ها ناشی از حرکت ماده در لبه داخلی قرص برافزایشی باشند (درونی‌ترین مدار دایره‌ای پایدار) و به همین دلیل با جرم جسم فشرده مرتبط‌اند. از این رو گاهی به عنوان راه جایگزینی برای تعیین جرم سیاهچاله‌های احتمالی به کار می‌روند.