[ویکی شیعه] قاسم بن حسن (شهادت ۶۱ق) از فرزندان امام حسن مجتبی علیه السلام است که در واقعۀ کربلا به شهادت رسید. او در شب عاشورا در پاسخ عمویش که نظر او را در مورد مرگ پرسید، مرگ را شیرین تر از عسل دانست. در محافل عزاداری و روضه خوانی سیدالشهداء، مشهور است که وی با یکی از دختران امام حسین(ع) ازدواج کرده بود. محققان در صحت این گزارش تردید دارند و برخی آن را نادرست دانسته اند. در عرف عزاداری شیعیان ایران، شب ششم محرم به قاسم اختصاص دارد. تاریخ ولادت قاسم بن حسن ثبت نشده است، اما در کتاب های تاریخی و در مقاتل در مورد سن او اظهار نظرهایی شده است؛ در مقتل خوارزمی آمده است که وی به سن بلوغ نرسیده بود، و در لباب الانساب سن وی ۱۶ ثبت شده است. شیخ مفید، مادر قاسم و عبدالله بن حسن و عمرو بن حسن را یک کنیز می داند، ولی در مقاتل الطالبین، مادر او و ابوبکر بن حسن مشترک دانسته شده است.
جملاتی از کاربرد کلمه قاسم بن حسن
ناصر کبیر در اواخر عمر، از سیاست و جنگ و حکومت، کناره‌گیری کرد. او در سال ۳۰۱ق. آمل را تصرّف کرد و با اینکه فرزند ارشدش، ابوالحسین احمد بن اطروش از هر جهت لیاقت حکومت را داشت، بنا به عللی، زمام امور را به دست یکی از علویان به نام قاسم بن حسن داد که وی به او خیانت کرد.
طبق معتبرترین نظرات، این امامزاده، قاسم بن حسن بن زید بن حسن مجتبی می‌باشد که دختر او به نام خدیجه به همسری عبدالعظیم حسنی در می‌آید.
به حق صدق ابیس و به قاسم بن حسن به روح پاک حسین وبه خیرات حسان
ابوبکر بن حسن (به عربی: ابوبکر بن حسن بن علی بن ابی طالب) پدرش حسن بن علی و مادرش اُم وَلَد است. وی در ۱۰ محرم در کربلا کشته شد. نام وی بنا به مشهور ابوبکر است، ولی برخی او را عبداللّه، یا عبداللّه الاکبر نیز نوشته‌اند. به اعتقاد برخی وی و قاسم بن حسن از یک مادر بودند.
چنان بحق تو ز توفیق راه وصل گشادی که قاسم بن حسن ز التجای شاه موفق
در عدن زنگار بدن عقیق یمن شد چه غرق خون تن شهزاده قاسم بن حسن شد
وی پس از برادرش قاسم بن حسن به میدان رفت. مقبره وی در مقبره دستجمعی شهدای هاشمیان در پایین حرم حسینی است. نام وی در زیارت ناحیه وارد گشته و آمده‌است: «السلام علی ابی بکر بن الحسن الولی، المرمی بالسهم الردی، لعن الله قاتله عبدالله بن عقبه الغنوی»
ابوالفرج اصفهانی مرگ ابوبکر بن حسن را پیش از مرگ قاسم بن حسن دانسته است. ولی برخی دیگر مرگش را پس از مرگ قاسم آورده‌اند.