عاقبتم

معنی کلمه عاقبتم در دانشنامه اسلامی

[ویکی الکتاب] معنی عَاقَبْتُمْ: عقوبت می کنید - غنیمت یافتید (در آیه شریفه 11سوره مبارکه ممتحنة منظور این است که که اگر از کفار غنیمتی که عاقبت جنگ است به شما رسید . برای جبران مهریه زنانی از شما که به کفار پیوسته اند هزینه کنید)
ریشه کلمه:
عقب (۸۰ بار)
«عاقَبْتُمْ» از مادّه «معاقبة» در اصل از «عِقب» (بر وزن کدر) به معنای «پاشنه پا» است، و به همین مناسبت کلمه «عقبی» به معنای «جزا» و «عقوبت» به معنای «کیفر کار خلاف» آمده است، و روی همین جهت، «معاقبة» به معنای کیفر دادن و قصاص کردن به کار می رود، و گاه این واژه (معاقبة) به معنا تناوب در امری نیز استعمال شده; زیرا افرادی که متناوباً کاری را انجام می دهند هر یک عقب سر دیگری فرا می رسند. لذا «عاقَبْتُمْ» در آیه فوق، هم به معنای پیروز شدن مسلمانان بر کفار و کیفر و مجازات آنها و ضمناً گرفتن غنائم تفسیر شده است و هم به معنای «تناوب»; چرا که یک روز نوبت کفار است و روز دیگری نوبت به مسلمانان می رسد و بر آنها غالب می شوند.
این احتمال نیز داده شده که، منظور از این جمله، رسیدن به عاقبت و پایان کار است، و منظور از پایان کار در اینجا، گرفتن غنائم جنگی است. هر کدام از این معانی که باشد، نتیجه یکی است، فقط راه های وصول به این نتیجه متفاوت ذکر شده است (دقت کنید).

جملاتی از کاربرد کلمه عاقبتم

از تیغ جفا عاقبتم کشتی و کاش زآغاز ترا من امتحان میکردم
پست کردی به رهش عاقبتم عذر چه گویم تا بدین پایه ندانستمت ای بخت بلندی
گفتم که مگر عاقبتم محمودست بیچاره جهان طالع مسعودش نیست
«و ان عاقبتم و اگر پاداش کنید کسی را «فَعاقِبُوا بِمِثْلِ ما عُوقِبْتُمْ بِهِ» بهم چندان پاداش کنید که او کرد «وَ لَئِنْ صَبَرْتُمْ» و اگر شکیبایی کنید و فرا گذارید، «لَهُوَ خَیْرٌ لِلصَّابِرِینَ (۱۲۶)» آن به است شکیبایان را.
نه کنج عافیتم هست بی دل آزاری نه گنج عاقبتم هست چون تن آسانی
از دنیی و از عاقبتم با تو گریز است عشق است کز او نیست به سر در همه حالی
با تو در هر ندبم دست عمل جان بازیست ببری یا ببرم؟ عاقبتم تعیین کن
از عاقبتم مپرس تا جان در زاویه عدم نیاید
خون دلم چنین که دو لعل تو میخورند دل رفت و رخنه عاقبتم در جگر کنند
میکشد عاقبتم درد غم عشق حبیب بود آیا که کند چاره این درد طبیب