ذکری

بخش سوم و چهارم دربارهٔ سیاست انوشروان است. نخست ذکری از بخش ش خود به اهالی سرزمین‌هایی که از روم گرفته بود، به میان می‌آورد. سپس می‌گوید که دستور داده بود که در هر ناحیه‌ای معتمدانی تعیین شوند و قاضی هر ناحیه بر امر مالیات نظارت داشته باشد تا عامل یا والی نتواند بیش از حد مقرر مالیات بستاند و دستور داد که پرداخت مالیات در حضور قاضی ناحیه باشد و به پرداخت‌کننده رسید داده شود و محاسبات را قاضی و دبیر ناحیه (کاتب الحوزه) و معتمد و کارگزار (والی یا عامل) به دیوان شاه عرضه دارند.

صبح وظهر ومغربی زاهد کند ذکری وما سال وماه وروز و شب درگفتگوی دوستیم

اولین باری که از احمد سامانی ذکری می‌شود، در حوالی سال ۹۰۰ م. است که به‌عنوان والی گرگان مطرح می‌شود. به هر حال چون نمی‌تواند بر ضد جستانیان وارد جنگ شود، بزودی از والی‌گری کنار گذاشته می‌شود.

آیت انسوکم ذکری بخوان قدرت نسیان نهادنشان بدان

روز بزم او یادی مکن از حاتم وقت رزم او ذکری مبر از بیژن

ابراهیم ذکری اردبیلی در سال ۱۷۹۰ میلادی در اردبیل به دنیا آمد پدرش حسن نام داشت؛ وی شعر گفتن را از استادش فکری فرا گرفت.

و گر ذکری رود از شیخ و پیری بنفیش آری از هر جا نظیری

قوله تعالی: فَإِذا قَضَیْتُمُ الصَّلاةَ الآیة میگوید: چون از نماز خوف فارغ گشتید، و رخصت که دادیم در آن پذیرفتید، آن گه خدای را عزّ و جلّ نماز کنید، اگر تندرست باشید بر پای ایستاده، و اگر بیمار باشید نشسته، و اگر خسته باشید که نتوانید نشستن، جنب فرا داده. ذکر اینجا بمعنی نماز است چنان که آنجا گفت: الَّذِینَ یَذْکُرُونَ اللَّهَ قِیاماً وَ قُعُوداً، و روا باشد که بمعنی توحید و تسبیح و شکر باشد، یعنی که چون از نماز فارغ گشتید خدای را یاد کنید بتعظیم و تقدیس و تسبیح و شکر. مصطفی (ص) گفت: «ذکر اللَّه علم الایمان، و براءة من النّفاق، و حصن من الشیطان، و حرز من النّیران»، و به موسی (ع) وحی آمد: «یا موسی، اجعلنی منک علی بال و لا تنس ذکری علی کل حال، و لیکن همک ذکری، فان الطریق علی».

بود هر لحظه تجدید حیاتش نشان ذکری از سلطان ذاتش

قدسیان را به شب و روز بود ذکری و وردی من به وصف رخ و زلفت به عِشیٰ و و غَداتی

به عرش نعره مستان ز کاخ میکده رفت مگو که زمزمه ذکری از ملک می‌رفت

مصرع دوّم از صنعت‌گران عبا سرکش نام می‌برد که شاید منظور از این اصطلاح آهنگران، سفالگران و سایر پیشه‌های حرفه‌ای باشد، ولی از طبقه معماران و مهندسین ساختمان در دوران جمشید ذکری نرفته احتمالاً طبقه مزبور نیز وجود داشته امّا از آن گروه دیوان بوده که نزد مزدیسناییان وجاهت و مقبولیتی نداشتند.

ابراهیم ذکری اردبیلی (متولد:۱۲۰۵‌/۱۷۹۰، اردبیل) از شاعران با استعداد آذربایجانی که در قرن سیزدهم هجری می‌زیست. وی آثار خود را به زبان ترکی می‌نوشت.

«فعندی لاخوانی الغائبین صحائف ذکری عنوانها».

خواستم ذکری از خرد فرمود که بگوید بهر سحر دل تو