[ویکی فقه] توحید در ابعاد گوناگون آن از مهم ترین موضوعات کلامی است که امام درباره آن سخن گفته و بویژه توحید ذات و توحید صفات بیشترین بحث ها را به خود اختصاص داده است. اما این نکته شایسته توجه است که مباحث مربوط به توحید ذات و بخشی از مباحث صفات، بیش از آن که سبک کلامی داشته باشد، رنگ و بوی عرفانی دارد. امام در این مباحث با ذوق عرفانی و با اصطلاحات و دیدگاه های عارفان سخن گفته است و از همین رو با آن که موضوع کلامی است، اما نمی توان مباحث مطرح شده پیرامون آن را مباحث کلامی اصطلاحی دانست. توانایی عقل در شناخت خداوند این مسأله از دیرباز در میان اندیشمندان مطرح بوده است که آیا عقل توانایی شناخت خدا و صفات او را دارد یا نه؟ آیا عقل می تواند در مورد خدا و صفات و افعال او داوری کند یا خیر؟ حقیقت ذات خدا آنچه همه بر آن اتفاق نظر دارند این است که کنه ذات الهی برای بشر نه باعقل و نه با شهود قابل دسترسی نیست، بشر توانایی آن را ندارد که حقیقت ذات خدا را بشناسد. اما بحث در این است که آیا وجود خدا و همچنین صفت او را می توان از راه عقل اثبات کرد یا نه؟ و آیا می توان به چگونگی رابطه صفات با ذات، شناخت عقلی به دست آورد یا خیر؟ ← نظریه کانت درشناخت ماوراء طبعت ...
جملاتی از کاربرد کلمه ذات خدا
بودست و هست و باشد و تصدیق واجبست زیرا که نور ساطع ذات خدا علیست
اول توحید در ذات: یعنی ذات خدا را منزه داشتن از ترکیب خارجی و عقلی و صفات او را عین ذات مقدسش دانستن
براه شرع هر کو در فنا شد ز بعد آن فنا ذات خدا شد
مظهرم از حال معنی عابد است جوهرم ذات خدا را ساجد است
اصل هستیست عین ذات خدا انتسابیست هستی اشیا
ز امر کاف و نون موجود گشتم از آن شد کرسی ذات خدا کاف
حارث ملک و ملک فرمانده لیل و نهار مظهر ذات خدا اسرار غیب کردگار
طالب ذات خدا را سی و دو خط رخت در حقیقت هر یکی انا هدیناه السبیل
گوی معنی مرد نیکو گوی برد زآنکه در ذات خدا او بوی برد
توحید ذات خدا یعنی ذات او واحد و بی نظیر است. قرآن 112 در این باره میفرماید: بگو: «اُوَهُ اللَّهِ یَحْتَا اللَّهُ مِنْ اللَّهِ مِنْ أَوْلَیْهِ. او نه زاییده میشود و نه زاده میشود و برای او همتای وجود ندارد. "
که نباشد جدا ز ذات خدا همچو نور خور از خور ای برنا
علیرغم خصومت و انتقاد سایر فرقههای شیعه دوازده امامی اصولگرایی و اخباری به شیخیه، احمد احسایی نسبت به امامان دوازدهگانه احترام عمیقی داشت و از نظر او آنها راز باطن خلقت، مظهر خلقت هستند. اراده الهی آنها زمانی هستند که من ذات خدا و وجود عالم را شناختم. احسایی مدعی شد که از دوران جوانی خود یک سری رؤیاها از دوازده امام را تجربه کردهاست که به او اجازه میدهند درک متمایزی از قرآن و احادیث داشته باشد.