ثغور

الخراج و صناعة الکتابه اثر ابوالفرج قدامة بن جعفر (متوفی ۳۳۷ ق) معروف به کاتب بغدادی، کتابی است دربارهٔ خراج و مالیات که به زبان عربی، بین سال‌های ۳۱۶ تا ۳۲۰ ق نوشته شده‌است. هدف اصلی نویسنده، توصیف مملکت اسلام و حدود و ثغور آن، خصوصاً قسمت مجاور با امپراتوری روم شرقی بوده که وی آن را بزرگ‌ترین دشمن اسلام می‌دانسته‌است. اطلاعات نویسنده از جغرافیای ریاضی و توصیف کوه‌ها، رودها و هفت اقلیم و نیز توجه خاص وی به نواحی مجاور جهان اسلام، سبب اهمیت کتاب شده‌است.

همانا معروض خاطر خطیر والاگشته باشد که از آن روز تا حال نقل این غلام نقل مجاس و سر عشر مدارس شده، گاه و بی گاه از فرقه طلاب و حلقه کتاب بر نقض ورد این غلام در کار استمدادند و مشغول استشهاد. لکن کفی بالله شهیدا که اگر این گونه اجتهاد در کار غزا و جهاد میشد، این زمان نامی از گروه روس در ثغور ملک محروس نمانده بود.

پرداختی طریقی مشکل به هفت روز بر کوفتی ثغوری هایل چو هفت خوان

چ - تاکنون نقاشی به حدود هنر و زیبایی تخصصی خود نرسیده‌است و با سایر هنرهای زیبا به خصوص ادبیات «وقایع توصیفی» اختلاط بسیار نزدیکی داشته‌است. با به کار رفتن این نظریه، مکتبی که آن را «کامل» می‌نامیم به وجود می‌آید که حدود و ثغور نقاشی را از سایر هنرها جدا می‌کند. همین‌جا «یعنی در مکتب کامل» سر منزل واقعی نقاشی فنی و تخصصی -جدا از سایر هنرها- خواهد بود؛ و از اینجا، نقاشی با مفهومی وسیع‌تر خود را خواهد نمود.

براساس منابع، حصاری که در شرق شهر راشت، از ثغور اسلام، به دستور فضل برای مقابله با ترکان بنا شده، مربوط به همین دوره بوده‌است. وی همچنین زمانی که در خراسان حضور داشت، در تلاش بود تا معبد نوبهار را ویران کند؛ البته تنها قسمتی از معبد ویران شد و جای آن، مسجدی را بنا کرد. فضل در خراسان اقدامات کثیری انجام داد؛ از جمله تشکیل لشکری بزرگ از ایرانیان خراسانی، وی همچنین در خراسان مسجد، آب‌انبار و رباط‌های بسیاری ساخت.

محمد بهشتی (نویسندهٔ جلد پنجم) هدف از تألیف این کتاب را نیاز جامعهٔ امروزی به دانستن مباحثی دربارهٔ آموزش و پروش دانسته و گفته است: «حدود و ثغور، معیارها و مباحث مختلف عرفانی، مقالات عرفانی و راهکارهای علمی همراه با بینش معنوی در این اثر بررسی شده‌اند. آنچه امروزه در مبحث اشتغال، مسئولیت‌پذیری، قانون‌مندی و قانون‌گریزی در جامعه دیده می‌شود، نیاز به دانستن این مباحث را آشکار می‌کند. بنابراین، تمامی این موضوعات با توجه به دیدگاه فیض کاشانی در کتاب بررسی شده‌اند»

بر ثغور این جهان چون و چند بود مردی با صدای دردمند

بر جلالتش ذرات لاشریک له گویند از حدود اجرامی تا ثغور ارکانی

مکمّل قصورها مسدد ثغورها ممّهد امورها منظم دیارها

«سَلامٌ عَلَیْکُمْ» ای یقولون سلام علیکم «بِما صَبَرْتُمْ» یعنی بدل صبرکم‌ فی الدّنیا و مقاساة البلاء فالدّنیا بلاء کلها، «فَنِعْمَ عُقْبَی الدَّارِ» این عقبی همانست که آنجا گفت: «وَ الْعاقِبَةُ لِلْمُتَّقِینَ» ای نعم عاقبة العمل فی دار الدّنیا الجنّة قال مقاتل یدخلون علیهم فی مقدار یوم و لیلة من ایّام الدّنیا ثلث کرات معهم الهدایا و التّحف یقولون سلام علیکم بما صبرتم. روی عن انس بن مالک انّه تلا هذه الآیة: جنّات عدن الی قوله فنعم عقبی الدّار، ثمّ قال انّه خیمة من درّ مجوّف طولها فی الهواء ستون میلا، لیس فیها صدع و وصل فی کلّ زاویة منها اهل و لها اربعة آلاف مصراع من ذهب، یقوم علی کلّ باب سبعون الفا من الملائکة من کلّ ملک منهم هدیة من الرّحمن لیس مع صاحبه مثلها، لا یدخلون الّا باذنه بینهم و بینه حجاب و عن عبد اللَّه بن عمرو قال قال رسول اللَّه (ص): هل تدرون اوّل من یدخل الجنّة من خلق اللَّه؟ قالوا اللَّه و رسوله اعلم، قال المهاجرون الذین یسدّ بهم الثغور و یتقی بهم المکاره یموت احدهم و حاجته فی نفسه لا یستطیع لها قضاء فیقول اللَّه لمن یشاء من ملائکته ائتوهم فحیّوهم فتأتیهم الملائکة فیدخلون علیهم من کلّ باب سلام علیکم بما صبرتم فنعم عقبی الدّار.

بسیاری از دولت‌ها سعی در تسلط یافتن بر قوانین مهم یا آزادی تبادل اطلاعات قانونی که برای تعریف حدود و ثغور علاقهٔ بین‌المللی کاربرد دارند، هستند تا از این طریق دید جهانی را منحرف کنند.

خاصه هنگامی که این هنگامه بر پا در ثغور ملک و دین از کافران شد

قومی بر این نمط که شنیدی، و طایفه‌ای خوان نعمت نهاده و دست کرم گشاده، طالب نام‌اند و معرفت و صاحب دنیا و آخرت، چون بندگان حضرت پادشاه عالم عادل مؤید مظفر منصور، مالک ازمّهٔ اَنام، حامی ثغور اسلام، وارث ملک سلیمان، اعدل ملوک زمان، مظفر الدنیا و الدین، اتابک ابی بکر سعد ادام الله ایامه و نصر اعلامه.