ثریا

ثریا حکمت در آثاری چون «نقطه ضعف»، «تصویر آخر»، «خواستگاری»، «نیش»، «آواز قو» و فیلم به یاد ماندنی «ای ایران» نقش داشته‌است.

سعدیا عقد ثریا مگر امشب بگسیخت ور نه هر شب به گریبان افق بر می‌شد

مرگ پدر که ثریا خیلی دوستش داشت، ضربه روحی دیگری برای ثریا بود. مادرش اِوا کارل در سال ۱۹۹۴ (میلادی) درگذشت. پس از فوت مادرش تنها برادر کوچکترش بیژن در ایران زندگی کرده و زنده بود.

چشم ستاره می پرد از آرزوی او مژگان آفتاب، ثریا نثار اوست

به کردار ماهی به دریا شود گر از بدکنش بر ثریا شود

به هر معنیی کم بدان حاجت آید سخن از ثری بر ثریا رسانم

دل ز عشق او توانا می شود خاک همدوش ثریا می شود

پیش از احداث خیابان ثریا در سال ۱۳۳۴ خورشیدی، دو کوچهٔ فرعی، باغ‌شمال و مرکزشهر را به محلهٔ مارالان مرتبط می‌کرد. یکی از این کوچه‌ها به سمت میدان غیاث و کلیسای مریم‌ننه در شمال این محله و دیگری به طرف جنوب آن و میدان چهارسوق امتداد می‌یافت.

با برگزاری دادگاه ایالتی شهر کلن در ۵ نوامبر ۲۰۱۳ مناقشه حقوقی وارد دور جدیدی شد. ۳۰ نفر از بستگان و آشنایان ثریا اسفندیاری، از روز (۵ نوامبر/۱۴ آبان) در دادگاهی غیرعلنی در شهر کلن برای به ارث بردن ثروت چندین میلیون یورویی وی، در مقابل یکدیگر قرار گرفتند. این دادگاه وظیفه دارد که دربارهٔ «وارث حقوقی و واقعی» ثریا تصمیم بگیرد. ثریا اسفندیاری برادر خود، بیژن اسفندیاری را وارث اموال خویش معرفی کرده بود. اما بیژن اسفندیاری نیز تنها به فاصله چند روز پس از مرگ خواهرش ثریا در سال ۲۰۰۱ فوت کرد. پس از مرگ بیژن اسفندیاری، «منشی و راننده» او، حسن فیروزفر مدعی شد که بیژن ۱۵ دقیقه قبل از فوتش با تنظیم دست‌نوشته‌ای، او را تنها وارث خود مقرر کرده‌است.

گر بگسلند عقد ثریا مرا ز گوش درهای شاهوار تو بس گوشواره ام

ثریا را در قبرستانی در مونیخ آلمان دفن کردند.

اسما رسمیه طرزی دختر شیخ محمدصالح، متولد دمشق یا شام و همسر دوم محمود طرزی روشنفکر و روزنامه‌نگار بزرگ افغان بوده‌است. سال ۱۸۹۱ با محمود طرزی ازدواج کرد. او مادر ملکه ثریا و از زنان برجسته و پیشرو بود. او نخستین معلم زن در اولین مکتبخانه دختران افغان و مدیر مسئول نخستین نشریه زنان افغانستان شد.

ثریا بعد از جدایی از شاه ایران مدتی به ایتالیا رفت. ثریا به دلیل اینکه به سینما و بازیگری عشق می‌ورزید سعی می‌کرد پس از طلاق با گذراندن اوقات در مجالس بازیگران و کارگردانان معروف ایتالیایی که، از قبل، زمانی که ثریا ملکهٔ ایران بودند وی را می‌شناختند سپری کند.[نیازمند منبع]

ز غم خوشه انگور ببین صوفی را همه شب تا به سحر رو به ثریا دارد

صبح صادق چون گریبان مرقع چاک کرد دامن گردون پر از اشک ثریا یافتم

بعد از چند سال موضوع بچه‌دار شدن آنها بسیار جدی در دربار مطرح شد و ملکه مادر مرتباً این مطلب را با پسرش در میان می‌گذاشت. شاه در مهر ۱۳۳۳ با پرنسس ثریا به ایالات متحده رفت و در آنجا آزمایش‌های دقیق پزشکی انجام پذیرفت و در مورد او هیچ چیز غیرطبیعی دیده نشد و سرپرست هیئت پزشکی اعلام کردند شما هر دو در کمال سلامت هستید و فقط باید صبر کنید. چند سال بعد نیز فریبرز یک پزشک متخصص آمریکایی را برای انجام آزمایش‌های لازم از ثریا، به تهران فرستاد. پزشک مذکور نیز هیچ دلیلی برای حامله نشدن وی نیافت.

هر آنک پهلوی تو خانه گیرد به پیشش پست شد بام ثریا

مقام‌های قضایی در کلن گفته‌اند برای دادگاه «محقق نشده» که، برادر ثریا اسفندیاری که یک هفته بعد از او از دنیا رفته، طبق قوانین آلمان ازدواج کرده و فرزندی حاصل از این ازدواج داشته‌باشد.

وی پسر ارشد حسینقلی‌خان ایلخانی بود، همچنین برادر بزرگتر صمصام‌السلطنه و علیقلی خان سردار اسعد و نیز پدربزرگ ثریا اسفندیاری؛ ملکه پیشین ایران است.

هر کوچه کهکشانی و هر خانه مشرقی است از فیض آفتاب ثریا فشان دوست