تألیفی

کتاب تألیفی سنن ابی‌داوود نام دارد که یک مجموعه حدیثی است و بیشتر روایات آن در موضوع فقه است. او کتاب خود را پس از نگارش به رؤیت احمد بن حنبل رسانده و او کتابش را مورد تأیید قرار داد بدین خاطر کتاب سنن ابو داود از اعتبار زیادی برخوردار بوده و پس از صحیح بخاری و صحیح مسلم در مرتبه سوم قرار دارد.

احمد ضابطی جهرمی (متولد ۱۶ آبان ۱۳۳۰، جهرم) مستندساز و تدوینگر ایرانی ست. او اولین استاد سینمای ایران است که از سوی فرهنگستان هنر در ۳۰ آبان ماه ۱۳۸۶ مورد تجلیل قرار گرفت.[نیازمند منبع] از آثار تألیفی ایشان می‌توان به کتب متعدد سینمایی و مقالات نظری و تکنیکی به ویژه در زمینه تدوین فیلم در کنار تولید مستندهای ماندگار اشاره کرد. وی را به دلیل کار، پژوهش و تألیف در حوزه تدوین لقب پدر علم تدوین در ایران داده‌اند.[نیازمند منبع]

شامل: طرح و تشریح ماهیت فلسفی، ادبی و زیبایی‌شناختی سینما است. «دگرخوانی» پس از کتاب «واقعیت‌گرایی فیلم» نوشته فریدون رهنما به سال ۱۳۵۰، دومین کتاب تألیفی به قلم یک سینماگر ایرانی است که به تفکر و بازاندیشی در بنیان‌های نظری سینما می‌پردازد.

الکتاب نام تنها تألیفی است که از سیبویه فارسی باقی مانده است. این کتاب را کامل‌ترین کتاب نحو در زبان عربی خوانده‌اند. الکتاب به زبان‌های خارجی نیز ترجمه شده‌است و تلخیص آن هنوز از کتب درسی دانشجویان عربی‌خوان اروپایی‌ست. متن الکتاب برای نخستین بار در دو مجلد در سال‌های ۱۸۸۱ و ۱۸۸۹ ترجمه و در پاریس منتشر شده‌است. الکتاب با شرح ابوسعید حسن سیرافی متوفی ۳۶۸ هجری قمری به نام الوافر الرافی و با شرح شواهدان در دو جزء در مطبعهٔ مصر در سال ۱۳۱۷ - ۱۳۱۶ برای نخستین بار به چاپ رسیده‌است.

بیانش: نسبت مساوات به عینها آنجا بود که مماثلت، که عبارتست از وحدت در جوهر یا کمیت، حاصل بود، و آنجا که مماثلت مفقود بود مساوات چنان بود که گویی نسبت اول با دوم چون نسبت دوم با سیم یا چون نسبت سیم با چهارم است، و اول را نسبت متصله گویند و دوم را نسبت منفصله، و در انواع منتسبات بر وجوه مختلف بکار دارند، مانند نسبت عددی و نسبت هندسی و نسبت تألیفی و دیگر نسب، چنانکه در علوم بیان کرده اند.

«الیاس خوری سعی می‌کند تا صیغه‌ای تألیفی از تصاویری تکه‌تکه شده به وجود آورد و به این معنا که روایت او از حکایت‌های متداخل و روایت‌هایی که بر روی هم چفت شده‌اند به وجود می‌آید. این سبک به نوعی مدور کردن زمان اشاره دارد، انگار که شخصیت‌ها دور مصیبت مشترک خود حلقه زده و حکایت می‌کنند.

۳. رسالهٔ تألیفیه: رساله‌ای است به زبان فارسی در شرح مسئلهٔ ریاضی «تناسب تألیفی» که پیش از او در کتاب حلل مطرز شرف‌الدین علی یزدی مطرح شده بود.

علی‌اصغر حکمت برای اصل و نسب هندی کتاب دو دلیل دارد. یکی از آن‌ها قصه‌های تودرتو (حکایت در حکایت) است که در ادبیات هند سابقه دارد و ایرانیان نیز به گفته علامه قزوینی با این شیوه آشنایی داشتند. بیضایی با اشاره به اینکه در میان هندیان هیچ نشانی از هزار افسان نمانده‌است اما نزد ایرانیان (تا سده هفتم هجری) به دفعات به آن اشاره شده‌است، این کتاب را ایرانی می‌داند نه هندی و شیوه داستان‌های تو در تو را تألیفی ایرانی بر پایهٔ فرهنگ مشترک ایرانی-هندی می‌داند.

نکته ای رانده ام که تألیفی است قطعه ای گفته ام که دیوانیست

از این کتاب به عنوان اولین کتاب تألیفی شیعه در علم درایه یاد می‌شود. شهید ثانی خودش اولین شرح توضیحی بر کتابش را با عنوان «الرعایه لحال البدایه فی علم الدرایه و البدایه فی علم الدرایه» تألیف کرد. همچنین کتاب حاضر تا کنون مورد شرح و تحقیق نیز قرار گرفته‌است. جایگاه علمی این اثر نیز به قدری است که تا کنون در غالب بر صد مقاله و پایان نامه فارسی و عربی مورد ارجاع قرار گرفته‌است.

قدیمی‌ترین آثار علمی-تخیلی چاپ شده در ایران احتمالاً کارخانهٔ مطلق سازی اثر کارل چاپک و شاید میکرومگاس اثر ولتر بودند که هر دو در سال‌های دههٔ سی چاپ شده‌اند. شمار آثار تألیفی قابل نام بردن در این سال‌ها از شمار برگردان‌ها افزون‌تر است. شاخص‌ترین و شناخته‌ترین این آثار س. گ. ل. ل. کار صادق هدایت و قدیمی‌ترین آن‌ها رستم در قرن بیست و دوم به قلم صنعتی‌زاده است.

و بباید دانست که مراد از منزل در این موضع نه خانه است که از خشت و گل و سنگ و چوب کنند، بل که از تألیفی مخصوص است که میان شوهر و زن و والد و مولود و خادم و مخدوم و متمول و مال افتد، مسکن ایشان چه از چوب و سنگ بود و چه از خیمه و خرگاه و چه از سایه درخت و غار کوه.

و چون حقیقت محبت طلب اتحاد بود با چیزی که اتحاد با او در تصور طالب کمال باشد، و ما گفتیم که کمال و شرف هر موجودی بحسب وحدتی است که بر او فایض شده است، پس محبت طلب شرف و فضیلت و کمال بود، و هر چه این طلب در او بیشتر بود شوق او به کمال زیادت بود و وصول بدان بر او سهل تر؛ و در عرف متأخران محبت و ضدش در موضعی استعمال کنند که قوت نطقی را در او مشارکتی بود، پس میل عناصر را به مراکز خویش و گریختن ایشان از دیگر جهات، و میل مرکبات را به یکدیگر که از جهت مشاکلاتی که در امتزاج ایشان افتاده باشد بر نسبتهای معین و محدود، چون نسبت عددی و مساحی و تألیفی، لازم آید، تا بدان سبب مبدأ افعالی غریب باشند، که آن را خواص و اسرار طبایع خوانند، مانند میل آهن به مغناطیس، و اضداد آن، که از جهت تنفراتی مزاجی حادث شود، مانند نفرت سنگ باغض الخل از سرکه از قبیل محبت و مبغضت نشمرند، بلکه آن را میل و هرب خوانند، و موافقت و معادات حیوانات غیر ناطقه با یکدیگر هم خارج از این قبیل باشد، و آن را الف و نفرت گویند.

آثار تألیفی پزشکان گندی‌شاپور اغلب از میان رفته و فقط نقل‌قول‌هایی پراکنده از آن‌ها باقی است که هنوز تحقیقات کافی دربارهٔ اهمیت آن‌ها در تاریخ پزشکی صورت نگرفته‌است. به نظر سزگین، مهم‌ترین اثری که از این مدرسه به دست رسیده، کنّاش جرجیس حَنّا، نگاشته در قرن دوم، است. تفسیر این کتاب، به‌قلم صهاربخت بن ماسَرجیس، نیز هنوز برجاست.