بی هوشی

زین عقل هوشیار ملول آمدم بسی ساقی بیار باده که بی هوشی آورد

ره ندارد در آن، فراموشی نه خمار و نه خواب و بی هوشی

لیک اینها از فراموشی بُوَد هرچه هست از دست بی هوشی بُوَد

ما به عشقش عاقل و دیوانه ایم تا نه پنداری که بی هوشیم ما

بدان که خوف را سه درجت است: ضعیف و قوی و معتدل. و محمود از وی معتدل است. و ضعیف آن بود که را کار ندارد چون رقت زنان و قوی آن بود که از وی بیم نومیدی و قنوط بود و بیم بیماری و بی هوشی و مرگ بود و این هردو مذموم است که خوف را در نفس خویش کمالی نیست و همچون توحید و معرفت و محبت است و برای این است که این در صفات خدای تعالی روا نبود که خوف بی جهل و بی عجز نبود که تا عاقبت مجهول نبود و از حذر کردن از خطر عجز نبود، خوف نبود.

وی که در وصف هنرمندی تو عقل حیران شود از بی هوشی

کسی را درین بزم ساغر دهند که داروی بی هوشی‌اش در دهند

بی هوشی ما از می عمرست فصیحی کو مرگ که روزی دوسه هشیار نشینیم

این چو زر شادی فزاید در درون تنگدست وآن چو می بی هوشی آرد در دماغ هوشیار

و سرّ در این، آن است که بی هوشی ای که پیش از مرگ حاصل می شود شبیه به خواب است، پس همچنان که آدمی در خواب احوالی را که به آنها الفت کرده و عادت نموده می بیند، و چیزهایی که شباهتی به آنچه در بیداری دیده، ندارد هرگز در خواب نمی بیند چنانچه کور مادرزاد هرگز روشنائی و رنگهای مختلفه را در خواب مشاهده نمی کند و کسی که تازه به حد بلوغ رسیده باشد و محتلم شود، صورت مجامعت به خواب او نمی آید و همچنین در وقت سکرات مرگ و بیهوشی پیش از مرگ، که مشابه خواب است به غیر از آنچه به آن معتاد شده و الفت گرفته به نظر او نمی آید.