تعریض

و این همه جایی باشد که آنکس عیب خویش نداند. چون بداند، پند باید داد به تعریض و آشکارا نباید کرد. و اگر آن عیب بدان بود که در حق تو تقصیر کرده باشد، اولیتر پوشیدن و نادانسته انگاشتن به شرط آن که دل متغیر نشود در دوستی. اگر متغیر خواهد شد، عتاب کردن در سر اولیتر از قطعیت و قطعیت بهتر از وقعیت و زبان دراز کردن.

وایت نویسنده بود و بسیاری از آثار او در محافل باطنی زمان خود مورد استقبال قرار گرفت، اما عدم آموزش آکادمیک او در محدودیت‌های او به عنوان یک مورخ و در تعریض سایر نویسندگان قابل مشاهده است.

قال الحسین بن ابو الفضل: هذا تعریض للتنبیه و التفهیم لانه لم یکن هناک بغی و لا نعاج، فهو کقولهم: ضرب زید عمروا، و اشتری بکر دارا، و لیس هناک ضرب و لا شری.

درخت چناری حدودا ۱۲۰۰ ساله در ورودی این بقعه قرار داشت که چند سال بعد از انقلاب توسط شهردار وقت به بهانه تعریض خیابان بریده شد.

وَ باؤُ بِغَضَبٍ مِنَ اللَّهِ بخشمی از اللَّه باز گشتند، اینجا یک خشم گفت و جای دیگر دو خشم فَباؤُ بِغَضَبٍ عَلی‌ غَضَبٍ. اهل تأویل غضب خدای را بر انتقام و عقوبت می‌نهند. و تأویل در صفت تعریض است، مذهب اهل حق آنست که خدای را عز و جل غضب است و در آن غضب از ضجر پاک است نه چون غضب مخلوقان که با ضجر است.

ترافیک معابر و خیابان‌ها نیز یکی از چالش‌های مهم شهر اراک است. از جمله عوامل به وجود آورنده ترافیک در شهر اراک افزایش روزافزون شمار خودروها، شرایط نامناسب خیابان‌ها، عدم تعیین تکلیف تملک اراضی و تعریض معابر شهری، ضعف فرهنگ ترافیک، ضعف شبکه ترابری شهری و نبود مدیریت واحد شهری است.

تا اینجا بتعریض گفتند و بتعریض جواب شنیدند، آن گه بآشکارا و تصریح گفتند: هُوَ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ. ربّ العالمین بتصریح جواب ایشان داد: «و ما هو من عند اللَّه»، تا معلوم گردد که ایشان هم بتعریض و هم بتصریح بر خدای دروغ میگفتند.

این بنا در حاشیه خیابان امام خمینی (ره) شهر قرار گرفته و در وضعیت موجود شامل سردر ورودی، پلکان ارتباطی از سردر به پاشیر، پاشیر، مخزن و پوشش مخزن است. به‌علت تعریض خیابان امام خمینی (ره) سردر اصلی بنا تخریب شده و با تغییر مسیر ال شکل پلکان به سمت جنوب بنا، سردر ورودی جدیدی برای بنا احداث شده است. بنای تاریخی آب‌انبار حاج حسن هنوز فعال است و با توجه به قرارگیری در حاشیه خیابان اصلی شهر بسیار مورد توجه و استفاده است.

ترافیک یکی از معضلات شهری در گرگان به حساب می‌آید و یکی از دلایل آن قرارگیری گرگان در مسیر مسافران است. جاده ناهارخوران از پرترددترین خیابان‌های گرگان است و به‌خصوص آخر هفته‌ها دچار ترافیک شدیدی می‌شود. ساختن تقاطع‌های غیرهمسطح، تعریض معابر، احداث راه جایگزین برای بعضی مسیرها، یک‌طرفه کردن خیابان‌ها و… از اقداماتی است که شهرداری برای کاهش ترافیک انجام داده یا قصد انجام آن را دارد. البته پروژه‌هایی مانند تقاطع‌های غیرهمسطح در دخانیات و گلشهر شکست خوردند و تأثیری در کاهش ترافیک نداشتند.

فَلا رَفَثَ وَ لا فُسُوقَ وَ لا جِدالَ فِی الْحَجِّ علما را اختلاف است در معنی این هر سه کلمت: قومی گفتند رفث عین جماع است، قومی گفتند حدیث جماع است بتعریض نزدیک زنان، قومی گفتند سخن نافرزام است و کلمات نکوهیده و فسوق انواع معاصیست بجملگی، قومی گفتند لقب دادن است، که رب العزه جای دیگر گفت: وَ لا تَنابَزُوا بِالْأَلْقابِ بِئْسَ الِاسْمُ الْفُسُوقُ، قومی گفتند: فسوق همانست که در سورة الانعام گفت وَ لا تَأْکُلُوا مِمَّا لَمْ یُذْکَرِ اسْمُ اللَّهِ عَلَیْهِ وَ إِنَّهُ لَفِسْقٌ، و هو الذبح للاصنام.

و یقال تکرم فلان عما یشینه اذا تنزه و اکرم نفسه عنها. قال الحسن و الکلبی: اللّغو المعاصی کلّها، یعنی اذا مروا بمجالس اللّهو و الباطل مرّوا کراما و قال مقاتل: اذا سمعوا من الکفّار الشتم و الاذی، اعرضوا و صفحوا. و قال السدی: هی منسوخة بآیة القتال. و قیل اذا ارادوا ذکر النّکاح و ذکر الفروج کنواعنه، فالکرم هاهنا هو الکنایة و التعریض و قوله عز و جلّ: کانا یَأْکُلانِ الطَّعامَ، کنایة عن البول و الخلاء، و قد کنی اللَّه عز و جل فی القران عن الجماع بلفظ الغشیان و التلبس و النکاح و السر و الإتیان و الافضاء و اللمس و المس و الدخول و المباشرة و المقاربة فی قوله: وَ لا تَقْرَبُوهُنَّ و الطمث فی قوله: لَمْ یَطْمِثْهُنَّ و هذا باب واسع فی العربیّة.

رضاش گفت بتعریض کای عفاک الله عناد پیشه توان کرد در همه احوال

«وَ الْبُدْنَ» آن شتران کشتنی بمنا، «جَعَلْناها لَکُمْ مِنْ شَعائِرِ اللَّهِ» آن شما را از نشانهای دین کردیم، «لَکُمْ فِیها خَیْرٌ» شما را در آن نیکنامی و پاداش است، «فَاذْکُرُوا اسْمَ اللَّهِ عَلَیْها» نام برید اللَّه تعالی را بر آن که میکشید، «صَوافَّ» و آن شتر ایستاده بر پای، «فَإِذا وَجَبَتْ جُنُوبُها» آن گه که بزمین افتد پهلوهای آن، «فَکُلُوا مِنْها» میخورید از آن، «وَ أَطْعِمُوا الْقانِعَ وَ الْمُعْتَرَّ» و خواهنده را دهید هم آنکه بتصریح خواهد و هم آنکه بتعریض، «کَذلِکَ سَخَّرْناها لَکُمْ» چنان نرم کردیم شما را و بساختیم، «لَعَلَّکُمْ تَشْکُرُونَ» (۳۶) تا مگر آزادی کنید، «لَنْ یَنالَ اللَّهَ لُحُومُها وَ لا دِماؤُها» نرسد باللّه گوشتهای آن و خونهای آن، وَ لکِنْ یَنالُهُ التَّقْوی‌ مِنْکُمْ» لکن باو راستی و پاکی دل رسد از شما، «کَذلِکَ سَخَّرَها لَکُمْ» چنان است شما را نرم کرده و ساخته وزیر دست «لِتُکَبِّرُوا اللَّهَ عَلی‌ ما هَداکُمْ» تا اللَّه تعالی را ببزرگی یاد کنید بر آنچه شما را راه نمود، «وَ بَشِّرِ الْمُحْسِنِینَ» (۳۷) و شاد کن نیکوکاران را.

بو ریحان گفت: چون این رسول از کابل بنزدیک ما رسید- که امیر محمود این سال بهندوستان رفت- و این حدیث باز گفت. خوارزمشاه مرا بخواند و خالی کرد و آنچه وزیر احمد حسن گفته بود درین باب با من بگفت. گفتم: این حدیث را فراموش کن، اعرض عن العواء و لا تسمعها فما کلّ خطاب محوج الی جواب‌، و سخن وزیر بغنیمت گیر که گفته است «این بتبرّع‌ میگوید و بر راه نصیحت، و خداوندش ازین خبر ندارد» و این حدیث را پنهان دار و با کس مگوی که سخت بد بود. گفت: این چیست که میگویی؟ چنین سخن وی بی‌فرمان امیر نگفته باشد، و با چون محمود مرد چنین بازی‌ کی رود؟ و اندیشم که اگر بطوع‌ خطبه نکنم، الزام کند تا کرده آید. صواب آنست که بتعجیل رسول فرستیم و با وزیر درین باب سخن گفته آید هم بتعریض‌ تا در خواهند از ما خطبه کردن و منتّی‌ باشد که نباید که کار بقهر افتد . گفتم فرمان امیر راست.

زانچه گفتم دلت گران نکنی وهم تعریض این و آن نکنی