خویشتن دار

افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوئید اشخاصی سرد و نجوش به نظر می‌رسند که خویشتن دار و گوشه‌گیر هستند و هیچ توجهی به اتفاقات روزمره و علایق سایر افراد نشان نمی‌دهند. آن‌ها ظاهری آرام، منزوی، و غیر معاشرتی دارند. سرشان در لاک خودشان است و به هیچ وجه نیاز یا اشتیاقی به داشتن پیوندهای عاطفی با دیگران نشان نمی‌دهند. آن‌ها از همه دیرتر به تغییرات مد در جامعه تن می‌دهند.

هر انسان ادراکی از وجود خویشتن دارد که آن را می‌توان هویت شخصی یا خود نام نهاد. مجموعه این تصورات در یک کلیت کم و بیش منسجم وحدت می‌یابند و خودپنداشت فرد را می‌سازند. خودپنداشت مجموعه تصورات انسان دربارهٔ ویژگی‌های درونی و برونی خویش است. همانگونه که انسانْ واجدِ خودپنداشتِ فردی می‌شود، بتدریج واجد تصوراتی از جامعه و فرهنگی که در آن زیست می‌کند نیز می‌شود که می‌توان آن را خودپنداشتِ جمعی نامید. خودپنداشت فردی ناظر به هویت شخصی و خودپنداشت جمعی ناظر به هویت جمعی یا ملی است.

کسی از خویشتن غایب نگردد وین عجب‌ کان مه به هرجا حاضر آید غایبم از خویشتن دارد

همه وقتی به خواب و بیداری هست در کار خویشتن داری

بی‌قبولت زیستن بر خویشتن دارم حرام کز پدر دارم قبول تو به میراث حلال

هرکه را با خویشتن کاری بود نیست عاشق خویشتن داری بود

هلال من شفق از خون خویشتن دارد به دل خدنگم از ابروی شخ کمان زده ای

ذوالنّون مصری را پرسیدند که کیست خویشتن دارتر گفت آنکه زبان نگه دارتر است.

افسوس که عمر رفت و هشیاری نیست دردا که امید خویشتن داری نیست

چه شد که بی‌سببی پا کشیدی از همه جا لوند مشرب و آنگاه خویشتن داری

عشق عنان خویشتن داری از دست صبر او بربود و عاشق‌وار در خود کشید.

در فراق تو سیف فرغانی می کند صبر و خویشتن داری