تقرب

عباس محمدی اصل، می‌نویسد از اعتقاد خمینی مبنی بر ابعاد معنوی قیام سیاسی بر می‌آید که او سازمان‌دهی انقلاب را یکی از مراحل سیر و سلوک عرفانی خود می‌دانست چنان‌که قیام ابراهیمعلیه فرعون را زمینه دستیابی به تقرب الهی قلمداد کرده‌است.

تقرب سوی جان خویشتن کن حقیقت جان و تن را جان و تن کن

پسر احمد بن حنبل، یعنی عبدالله بن أحمد بن حنبل(۲۹۰هـ) که خود او نیز از ارکان و قله‌های اهل حدیث می‌باشد از محدث کوفه «حمّاد بن أبی سلیمان»(۱۲۰هـ) نقل می‌کند: «سمعت سفیان الثوری یقول قال لی حماد بن أبی سلیمان إذهب إلی الکافر یعنی أبا حنیفة فقل له إن کنت تقول أن القرآن مخلوق فلا تقربنا: از سفیان ثوری نقل شده که حماد بن ابی سلیمان به من گفت: به نزد کافر برو ـ منظورش از کافر ابوحنیفه بود ـ و به او بگو اگر معتقدی قرآن مخلوق است به ما نزدیک نشو!»(کتاب السنة لعبدالله بن احمد/ش۲۳۹)

این سوره دارای ۵ آیه است. این سوره در ردیف ۹۷ مصحف عثمانی و از حیث ترتیب نزول بر اساس روایت عبدالله بن عباس در ردیف ۲۵ است. جارالله زمخشری نزول آن را بعد از سوره عبس می‌داند. شیخ طبرسی، مفسر شیعه، با اشاره به ترتیب سوره در مصحف عثمانی در تفسیر خود می‌گوید که خدا این سوره را بعد از سوره علق که در آن امر سجده و تقرب به خویش کرده قرار داده چرا که تقرب در شب قدر زیادتر است.

آسمان بهر تقرب سوی خاک در گهش خویشتن را از ره خدمت سوابق ساخته

و گفت: نیکوترین وسیلتی که بنده بدو تقرب کند به خدای دوام فقر است به همه حالها و ملازم گرفتن سنت در همه فعلها و طلب قوت حلال.

پس از آنکه اهل حسین و یارانش را در کربلا کشتند، عمر بن سعد دستور داد تا سرهای آنها را ببرند. پس از آن، سرها را بین قبایل قسمت نمود تا آنان بدین وسیله به ابن زیاد تقرب جویند؛ لذا قبیله کنده سیزده سر، به ریاست قیس بن اشعث کندی، قبیله هوازن دوازده سر، به ریاست شمر بن ذی الجوشن، تمیم هفت سر، بنی اسد شانزده سر بر نیزه کرده، و در مجموع با ۷۱ سر بریده وارد کوفه شدند.

عباس محمدی اصل، می‌نویسد از اعتقاد خمینی مبنی بر ابعاد معنوی قیام سیاسی بر می‌آید که او سازمان‌دهی انقلاب را یکی از مراحل سیر و سلوک عرفانی خود می‌دانست چنان‌که قیام ابراهیمعلیه فرعون را زمینه دستیابی به تقرب الهی قلمداد کرده است.

مجنون ز خوش آمد سلامش بنمود تقربی تمامش

به در خدای قربی طلب ای ضعیف همت که نماند این تقرب که به پادشاه داری

طلائع برای تقرب نزد نورالدین محمود زنگی نیز تلاش کرد؛ او را مدح نمود، برایش هدایا و اموال می‌فرستاد؛ اما نورالدین چندان پاسخ‌گوی طلائع بود، چراکه روابط نورالدین با فاطمیان خوب نبود، و دوم اینکه طلائع خود برای مبارزه با صلیبییان چندان تلاش نمی‌نمود.

گردون که بر سرش ز سعادت کند نثار جوید همی تقرب او در نثار خویش

علامه سید محمد حسین طباطبایی استاد اخلاق و تفسیر این کتاب را بهترین کتاب در عبودیت و تقرب و مراقبت می‌داند.

و فی ذلک ما روی عن ابن عباس قال: کل بیعة الرضوان فی عشر ذی الحجة، و بناء الکعبة فی عشر ذی الحجة، و کمال الدین کان فیه، و فیه وقعت التوبة لادم، و فیه وقع النداء و الاجابة بالحج. قال تعالی وَ أَذِّنْ فِی النَّاسِ بِالْحَجِّ، و فیه وقع التقرب و التکلیم لموسی بن عمران، و فیه وقع الفداء بالذبح لاسماعیل، و قال «و ابتنی علی بفاطمة علیهما السلام فی ذی الحجة من اثنین و عشرین من الشهر.»

از آنجا که مشایخ و پیشینیانم در رشته‌های علمی کتاب‌هایی نگاشته‌اند و از تدوین کتابی که براساس شماره باشد و شامل خصلت‌های نیکو و مذموم باشد غفلت کرده‌اند و تدوین چنین کتابی برای طالبان علم و نیک‌خواهان بسیار سودمند است، به قصد تقرب به خدا این کتاب را تالیف کردم.

مجو با آتش رویش تقرب، گر همی خواهی که دور از شمع رخسارش بسوزی همچو پروانه

آدم چو بر بهار تقرب ز جرم یافت در باغ بی خزان بهشت آفت خزان

دکتر آندرانیک سیمونیان، رئیس کرسی ارمنی‌شناسی دانشگاه آزاد تهران نیز با اشاره به اهمیت کار مترجمینی که تقرب فرهنگی دو ملت را باعث می‌شوند به نزدیکی و تشابهات فرهنگی ایرانیان و ارمنیان پرداخت.

برای شیعیان: بهره بردن از عوامل برای رسیدن به اهداف امری طبیعی است، اما این عوامل را نباید مستقل از خدا دانست و باید در قرآن و روایات ثابت شده باشد. این وسیله می‌تواند هر چیزی باشد که موجب تقرب به خدا شود مانند نماز، زکات.

و گفت: از خدای تعالی در خواست کردم تا دری از خوف بر من بگشاد تا چنان شدم که بیم آن بود که خرد از من زایل شود. دعا کردم. گفتم: الهی تقرب به چه چیز فاضلتر؟